Któż nie słyszał o obrazie słynnego włoskiego malarza Leonarda Da Vinci, nazywanego przez Włochów; La Gioconda, a znanego szerzej jako; Portret Mony Lisy.

Wydawać by się mogło, że o Mona Lisie powiedziano i napisano już wszystko, jednak dzieło mistrza wciąż skrywa wiele tajemnic i budzi niesłychane emocje.

Mona Lisa historia prawdziwa

Mona Lisa powstała w czasie, gdy mistrz mieszkał we Florencji. Dziś przedstawia on najsłynniejszą kobietę świata, lecz w swoich czasach była ona nikomu nieznaną żoną jednego z florenckich kupców. Do dziś nie wiadomo czy za sławę, jaką zdobył obraz, odpowiada namalowana na nim kobieta, czy samą techniką wykonania oraz to, w jaki sposób mistrz pokazał modelkę.

Na kartach historii znajdziemy dokładną drogę, jaką przebył obraz od chwili powstania, czyli od roku 1506, aż do dzisiaj. Najłatwiej prześledzić historię portretu, tworząc linię czasu, po której się przemieszczał:

  • 1503 do 1506 – Lata powstawania portretu Mona Lisy we Florencji.
  • 1506 do 1519 – Leonardo Da Vinci nie rozstaje się z obrazem i ma go zawsze przy sobie.
  • 1519 – Po śmierci mistrza obraz trafił do jego ucznia i powiernik Giovanni Francesco Caprotti.
  • 1524 – Po śmierci Salaiego (tak nazywał swego ucznia Da Vinci), obraz wraz z innymi dziełami trafił do jego rodziny.
  • 1547 – Mona Lisa zostaje kupiona przez króla Francji Franciszka I za astronomiczną kwotę 4 tysięcy złotych koron.
  • 1643 – Za panowania Ludwika XIV Mona Lisa zostaje przeniesiona do Wersalu, gdzie trafia do królewskich pomieszczeń kąpielowych. Para i wilgoć dokonują ogromnych zniszczeń na obrazie, a późniejsze nieudolne próby renowacji dzieła jedynie pogarszają jego stan.
  • 1797 – Obraz trafia do pałacu w Luwrze.
  • 1804 – Napoleon Bonaparte zabiera obraz i wiesza go w swojej sypialni.
  • 1815 – Po zesłaniu Napoleona na Wyspę Świętej Heleny portret Mona Lisy wraca do Luwru, gdzie znajduje się do dziś.
  • 1911 – Portret Mona Lisy zostaje skradziony z muzeum w Luwrze. Dzieło wraca na swoje miejsce po 2 latach.

Co warto zobaczyć w Paryżu i ile to kosztuje

Poniżej znajdziesz atrakcje, które szczególnie spodobały nam się podczas wyprawy do Paryża:

Mona Lisa opis portretu oraz postać modelki i tajemnica jej uśmiechu

Na portrecie widnieje kobieta, pokazana w trzech czwartych (En trois quarts). Jest to pozycja dobrze znana, tak dawnym mistrzom malarstwa, jak i dzisiejszym fotografom. Uwieczniona postać patrzy z ukosa na widza, pokazując niepełny profil.

Leonardo da Vinci podczas pracy przy portrecie Mona Lisa

Ciało kobiety ustawione jest pod kątem, a postać osadzona na zadaszony balkonie, nazywanym we Włoszech loggi. Modelka ubrana jest w dość skromną, ciemną suknię, a za nią rozciąga się zamglony, lekko melancholijny krajobraz. Co ciekawe obie części pejzażu, znajdujące się po prawej i lewej stronie Mona Lisy wydają się różne i nie pasują do siebie, co każe przypuszczać, że mistrz Leonardo osadził ją na fikcyjnym, stworzonym przez siebie tle. Jeżeli wygląd krainy za modelką miał jakieś głębsze znaczenie, do dziś pozostaje ono nieodkryte.

Modelką, której portret namalował Da Vinci, jest prawdopodobnie Lisa Gherardini, żona kupca z Florencji, który miał zamówić go w roku 1503. Dziś wiemy, że portret nigdy nie trafił do właściciela, choć nie znamy przyczyny, z powodu której tak się stało.

Jedna z teorii głosi, że Leonardo tak zachwycił się swoją pracą, iż postanowił zachować obraz dla siebie. Inna historia mówi, że mistrz zakochał się w modelce i nie potrafił rozstać się z jej podobizną. Natomiast plotki z tamtych czasów opowiadały, że obraz został wyceniony tak wysoko, że kupiec nie był w stanie go odebrać. Oficjalnie Leonardo twierdził, że portret nie został przekazany zamawiającemu, gdyż nigdy nie został skończony.

Jakakolwiek by to nie była przyczyna, dla której mistrz nie wywiązał się z zamówienia, to faktem jest, że obraz wiele dla niego znaczyć, gdyż nie rozstawał się z nim aż do śmierci.

Leonardo da Vinci portret

Dziś najczęściej pojawiającym się pytaniem, związanym z obrazem, jest to, co oznacza tajemniczy uśmiech, przedstawionej na obrazie kobiety. Co ciekawe w czasach, gdy obraz powstawał, nikt nie zwrócił uwagi na tajemniczy uśmiech modelki. Dopiero w roku 1860 Thomas Griffiths Wainewright, angielski artysta i pisarz, zinterpretował uśmiech kobiety na obrazie, jako lekko wyuzdany i dwuznaczny, zupełnie jak u kurtyzany. Temat podchwycił francuski pisarz i krytyk sztuki, który tak opisał obraz:

Gęsie pióro

Pod tym, co wyraża forma, wyczuwa się myśl, która jest chwiejna, nieokreślona, niewyrażalna jak idea muzyczna. Jest się poruszonym, zakłopotanym, obrazy już widziane przesuwają się przed oczyma, stłumione pożądania, poruszają się boleśnie w cieniu przeszytym promieniami słońca; i odkrywasz, że twoja melancholia pochodzi stąd, że Gioconda trzysta lat temu przyjmowała twe miłosne wyznanie z tym samym kpiącym uśmiechem, który do dziś zachowała na ustach.

Theophile Gautier

Leonardo Da Vinci geniusz bez wykształcenia

Leonardo Da Vinci, a w zasadzie Leonardo di ser Piero da Vinci urodził się w połowie kwietnia roku 1452. Miejscem narodzin mistrza była niewielka wioska Anchiano w Toskanii, leżąca nieopodal miasteczka Vinci. Leonardo, jak głoszą plotki, był owocem zakazanej miłości młodzieńca z lokalnej szlachty i nieznanej nikomu wieśniaczki.

Pochodzenie takie nie rokowało dobrze na przyszłość Leonarda, dlatego też mistrz nigdy nie otrzymał odpowiedniego na owe czasy wykształcenia. Jednak niezwykłe zdolności, co do sztuki i mechaniki, jakie przejawiał już od dziecka, skłoniły rodzinę chłopca do wysłania go na nauki w warsztacie słynnego artysty, metalurga i malarza Andrei del Verrocchio we Florencji.

Artysta, u którego Leonardo pobierał lekcje, znany był z wszechstronnych zainteresowań. Jego praca obejmowała sztukę, muzykę, złotnictwo, inżynierię i matematyka. Z czasem zainteresowania te przeszły na młodego i niezwykle pojętnego ucznia, co zaowocowało w przyszłości niezwykłą rozpiętością talentów mistrza Leonarda.

Po zakończeniu nauki Da Vinci trafił do Mediolanu i podjął pracę na dworze, gdzie rozwinął w pełni swoje możliwości. Tam też poznał wielu innych artystów oraz inżynierów, co znacznie poszerzyło horyzonty młodego artysty.

Po opanowaniu do mistrzostwa sztuki oraz inżynier przyszła pora na medycynę. Fascynacja ludzkim ciałem oraz jego możliwościami, doprowadziły do ostrego konfliktu z ówczesnym papieżem Leonem X. Dlatego też z czasem Leonardo przestał badać ludzkie ciało i zajął się zwierzętami.

Ostatni okres życia mistrz spędził we Francji, gdzie został królewskim architektem i nadwornym mistrzem sztuk wszelakich. Król Francji Franciszek I tak bardzo cenił Leonarda, że przekazał mu piękną posiadłość Manoir de Cloux, stojącą nieopodal królewskiej rezydencji w miejscowości Amboise w dolinie Loary.

Przez całe swoje życie Leonardo Da Vinci rozwijał pomysły i dokonywał odkryć, które o całe wieki wyprzedzały jego czasy. W pracowni mistrza powstawały prototypy samolotów, śmigłowców, łodzi podwodnych i samochodów. Większość z pomysłów została zrealizowana dopiero setki lat po jego śmierci.


Pozostaje jedynie żałować, że człowiek, który rozwinął takie dziedziny nauki jak anatomia, inżynieria, hydrodynamika, optyka i wiele innych, nie dzielił się wiedzą z uczniami. Być może wówczas nasz dzisiejszy świat wyglądałby zupełnie inaczej.

Mona Lisa ciekawostki

  • Portret Mona Lisy powstawał przez 4 lata i nigdy oficjalnie nie został ukończony.
  • Kobieta na portrecie pokazana jest na wprost, a krajobraz za nią namalowany został z perspektywy lotu ptaka.
  • Krajobrazy po prawej i lewej stronie modelki nie pasują do siebie.
  • Leonardo malował Lisę Gherardini w kilka dni po tym, jak urodziła pierwsze dziecko.
  • Obraz nigdy nie trafił do zleceniodawcy.
  • Specjaliści oraz artyści opisujący wrażenia, jakie zrobił na nich portret Mony Lisy, opowiadają o kunsztownej grze cieni, doskonale dopasowanym świetle, które nadaje obrazowi głębię. Analizowali oni niemal każde muśnięcie pędzla, doszukując się znaczeń w każdym, nawet delikatnym odcieniu koloru.
  • Portret Mona Lisy jest dość tajemniczy, gdyż nie ma nawet pewności, czy obraz, który powstał w latach 1503 do 1506, jest właśnie tym, o którym mówimy. Źródła z owych czasów oraz notatki samego mistrza mogą sugerować, że w latach 1513 do 1515 Da Vinci pracował nad tym samym lub bardzo podobnym dziełem.
  • Obraz został namalowany na sklejonych deskach wyciętych z topoli i ma wymiary 77 na 53 centymetry.
Sala z Mona Lisą w Luwrze
  • Portret Mona Lisa można oglądać w Luwrze w sali numer 711, gdzie otaczają go prawdziwe tłumy. Szacuje się, że co godzinę ogląda obraz około 500 osób. Ciekawe jest to, że idąc do pomieszczenia ze słynnym obrazem Leonarda, tłumy turystów mijają tak fantastyczne dzieła, jak Wesele w Kanie namalowane przez Paolo Veronese i wielu nawet tego nie zauważa.
  • Mówi się, że ogromną popularność portret Mona Lisy zawdzięcza działaniu grupy dziewiętnastowiecznych krytyków sztuki.
  • Swoich praw do obrazu domagają się Włosi, gdyż Leonardo był Włochem i we Włoszech dzieło powstało.
  • Od lat włoskie galerie starają się o wypożyczenie Mona Lisy, lecz Francuzi kategorycznie odmawiają, bojąc się, że obraz już do nich nie wróci.
  • Do niezwykłej popularności słynnego portretu przyczyniła się zuchwała kradzież obrazu, do jakiej doszło w roku 1911. Po dwóch latach, w czasie których cały świat mówił tylko i wyłącznie o zaginionym obrazie Da Vinci, okazało się, że złodziejem był Włoch, były pracownik Luwru, Vincenzo Peruggia. Po schwytaniu twierdził on, że skradł wielkie dzieło, by mogło ono wrócić do ojczyzny.
  • Zabawne jest to, że na drugi dzień po kradzieży obrazu przez wiele godzin nikt tego nie zauważył. Jego brak dostrzegł dopiero któryś z młodych artystów, który przyszedł do muzeum tuż przed zamknięciem, by narysować jego szkic.
  • Po powrocie do Luwru Mona Lisa nie była już tylko obrazem, stała się ikoną popkultury. Wszyscy o niej mówili, powstawały jej reprodukcje, niezliczone podróbki, w których dokonywano zabawnych przeróbek, coś jak dzisiejsze memy.
  • Przez ostatnie sto lat obraz Mona Lisa był obiektem wielu napaści i prób kradzieży. Archiwa w Luwrze opisują niektóre ze zdarzeń. Pewnego dnia ktoś próbował pociąć ją żyletką, a kto inny rzucił w obraz cegłą. Z czasem postanowiono zamknąć obraz za pancerną szybą.
Mona Lisa w Luwrze
  • Portret Mona Lisy jest jednym z niewielu na świecie, który posiada adres korespondencyjny, na który dostarczana jest poczta. Wśród korespondencji znaleźć można listy miłosne, a także pogróżki.
  • Gdy my odwiedzaliśmy paryski Luwr i trafiliśmy w tłum ludzi, pchający się do sali, w której wisi Mona Lisa, miałem wrażenie, że ludzie ci nie chcą zobaczyć fantastycznego dzieła wielkiego mistrza, a spotkać się z popularną celebrytką.

Leonardo Da Vinci ciekawostki

  • Leonardo Da Vinci urodził się w roku 1452 w niewielkiej wsi nieopodal miasteczka Vinci.
  • Leonardo był jednym z największych artystów renesansu i jak wzorowy przedstawiciel swojej epoki interesował się wieloma dziedzinami sztuki, techniki, nauki i medycyny.
Leonardo Da Vinci na znaczkach pocztowych
  • To podobno od Leonarda wzięło się powiedzenie; Być jak człowiek renesansu, czyli wszechstronny o wielu zdolnościach.
  • Dziś znamy Leonarda jako naukowca, wizjonera i wynalazcę, który wyprzedzał swoją epokę o całe wieki. Jednak w swoich czasach Da Vinci znany był przede wszystkim, jako twórca fantastycznych przedstawień teatralnych, wystawianych na dworze księcia Mediolanu Ludwika Sforza.
  • Leonardo prowadził niezliczone badania, poczynając od roślin, zwierząt, pogody, polityki, historii oraz anatomii. Badał wszystko, co go otaczało, a swoje obserwacje zapisywał i szkicował w dziennikach. Najciekawsze są te, które pochodzą z przeprowadzanych przez niego sekcji zwłok i innych badań ludzkiego ciała, których był prawdziwym prekursorem.
  • Badania nad ludzką anatomią poróżniły go z kościołem i musiał przenieść się z Włoch do Francji.
  • Leonardo zaprojektował wiele wynalazków w postaci maszyn i urządzeń, poczynając od maszyn rolniczych przez machiny latające oraz niezwykłą broń podobną do dzisiejszych czołgów.
  • Leonardo Da Vinci zmarł 2 maja 1519 roku w swej posiadłości nad Loarą, leżącej tuż przy zamku królewskim w Amboise. Podobno mistrz zmarł na rękach króla Francji Franciszka I.
Śmierć Leonarda Da Vinci
  • •, Pomimo że król zatrudnił oficjalnie Leonarda, jako nadwornego inżyniera, nie przekazał mu żadnych obowiązków. Jedyne czego oczekiwał, to możliwość rozmowy z wielkim mistrzem. Od posiadłości Leonarda do zamku królewskiego w Amboise wiódł podziemny tunel i jak mówią legendy, władca wielokrotnie odwiedzał mistrza, by radzić się go lub zwyczajnie porozmawiać.
  • W Mediolanie znajduje się muzeum imienia Leonardo Da Vinci. Pisaliśmy o nim w jednym z poprzednich artykułów.