Kościół Great St Mary w Cambridge zlokalizowany jest przy Market Square niemal w samym centrum miasta na północnym krańcu King’s Parade. To jedna z bardziej malowniczych i znanych budowli w Cambridge, pochodząca z XIII wieku.

Kościół ten należy z racji wieku i bogatej historii do tak zwanych Wielkich Kościołów i obecnie ma status Zabytku Historycznego Anglii klasy I. W Cambridge znajduje się wiele ważnych zabytków, a Kościół uniwersytecki Great St Mary’s, jest jednym z nich.

Kościół uniwersytecki Great St Mary’s w Cambrigde i jego niezwykła historia

Kościół Great St Mary (Najświętszej Maryi Panny Wielkiej) w Cambridge góruje nad środkową częścią miasta już od ponad 800 lat. Dziś służy mieszkańcom miasta jako kościół parafialny, a także jako kościół akademicki dla studentów i profesorów uniwersyteckich.

To właśnie budynek kościoła Great St Mary był pierwszą oficjalną siedzibą Uniwersytetu Cambridge w roku 1209, gdy część uczonych z Oxfordu przeniosła się do miasta z myślą o stworzeniu nowej, konkurencyjnej uczelni. W murach kościoła przez kilka lat odbywały się wykłady, obchodzono uroczystości uniwersyteckie oraz nadawano tytuły naukowe.

Kościół uniwersytecki Great St Mary w Cambridge na starej fotografii

Pierwsze wzmianki historyczne o kościele Great St Mary’s w Cambrigde pochodzą z roku 1205 i opowiadają o tym, jak król Anglii John przekazał proboszczowi Thomasowi de Chimeleye ziemię wraz z fundamentami wcześniejszego kościoła, zniszczonego w 1010 roku.

W roku 1209 nowy budynek kościoła był gotowy i rozpoczął swoją duszpasterską działalność. Niestety po zaledwie sześćdziesięciu latach wskutek pożaru budynek został niemal całkowicie zniszczony, a winę za to wydarzenie obarczono angielskich żydów, co było pretekstem, by zamknąć wszystkie synagogi w tej części kraju.

Do 1342 roku kościół znajdował się pod patronatem korony. Następnie król Henryk VIII przekazał patronat nad kościołem w ręce kolegium założycielskiego Uniwersytetu w Cambridge.

Kościół został splądrowany w roku 1381 podczas Buntu Chłopskiego. Walczący o swoje prawa chłopi i mieszczanie wtargnęli do wnętrza budynku i zniszczyli wszystkie dokumenty, statuty oraz akty własności ziem i nieruchomości należących do kościoła.

Budynek kościoła Great St Mary’s w Cambrigde przez długie lata pełnił przeróżne funkcje i służył do wielu celów, jednak z czasem stał się zbyt ciasny i niewygodny dla coraz popularniejszego uniwersytetu. Dlatego też w roku 1478 rozpoczęto jego przebudowę, powiększając wnętrze. W 1491 rozpoczęto prace nad nową, wyższą wieżą kościelną oraz dzwonnicą. Kościół był gotowy w 1536 roku po tym, jak w zachodniej ścianie wstawiono ostatnie witraże, a dach przykryto strzechą. Wieża osiągnęła obecną wysokość w 1608 roku po przebudowie dzwonnicy.

Kościół uniwersytecki Great St Mary w Cambridge wnętrze

Kościół był wielokrotnie przebudowywany i unowocześniany. Najważniejsze renowacje przeprowadzono w 1766 roku oraz 1850 i 1888 roku, odbudowując kruchty, dach i najbardziej zniszczone przez czas elementy świątyni.

Kościół pełnił bardzo ważną rolę podczas krwawej angielskiej reformacji. W jego ścianach spotykali się wielcy filozofowie, naukowcy i przedstawiciele korony, odpowiedzialni za stworzenie podstawy filozoficznej i dogmatycznej nowej wiary. Podobno to właśnie w chłodnym wnętrzu kościoła Great St Mary’s w Cambrigde ułożono dziesięć słynnych artykułów reformujących ustrój religijny w Anglii.

Organy w kościele Great St Mary’s w Cambrigde

Kościół Great St Mary ma bardzo niestandardowy zestaw organów piszczałkowych, gdyż składa się on z dwóch niezależnych systemów. Pierwsze organy znajdują się w prezbiterium i należą do kongregacji kościoła, a drugie zwane organami uniwersyteckimi w galerii zachodniej i są własnością uniwersytetu w Cambridge.

Kościół uniwersytecki Great St Mary w Cambridge organy

Organy uniwersyteckie zostały zakupione i zamontowane w kościele w roku 1698, a ich wykonawcą był słynny organista Bernard Smith. Instrument utrzymywany był przez uniwersytet, a kościół mógł używać ich w czasie wszystkich nabożeństw. Niestety w połowie XIX wieku organy przestały działać i zostały zapieczętowane, gdyż uniwersytet odmówił wyłożenia pieniędzy na ich naprawę.

Cisza w kościele była zapewne nie do wytrzymania, gdyż w roku 1869 wierni zamontowali w prezbiterium własne organy, które działały przez równe sto lat. Instrument, który dziś używany jest w kościele, zastąpił poprzedni w roku 1991.

Dzwony z wieży kościoła Great St Mary’s w Cambrigde

Dzwony, które obecnie znajdują się na dzwonnicy wieży kościoła Great St Mary’s w Cambrigde, wisiały wcześniej na specjalnej drewnianej konstrukcji, stojącej na lokalnym cmentarzu i zostały zawieszone na wieży dopiero w roku 1515, a konstrukcję rozebrano. Dzwony, które możesz zobaczyć, wspinając się na szczyt wieży, nie są niestety oryginalne, pierwsze zostały zniszczone w niewyjaśnionych okolicznościach i wymieniono je na nowe w 1722 roku.

Kościół uniwersytecki Great St Mary w Cambridge dzwony

Aby sformalizować odpowiedzialność za bicie dzwonów, stworzono Towarzystwo Młodzieży Cambridge i przekazano mu odpowiedzialność za ich używanie. Stowarzyszenie działa do dziś i składa się ze studentów Uniwersytetu Cambridge. Dzwonnicy z Cambridge są bardzo dumni z pełnionej funkcji i twierdzą, że są najstarszym stowarzyszeniem dzwonników w Wielkiej Brytanii i drugim najstarszym w dziejach.

W roku 2009 zostały wymienione niektóre elementy dzwonnicy. Między innymi pierścienia, na których wiszą dzwony oraz mechanizm do ich poruszania. Poza tym wymieniono niektóre, najbardziej zużyte dzwony, a z innych zupełnie zrezygnowano podczas codziennych koncertów, pozostawiono je jednak, by można było odegrać oryginalny utwór Cambridge Christmas w wigilijny wieczór.

Dzwony z Cambridge wygrywają swoją muzykę każdego dnia od setek lat.

Punkt widokowy na wieży kościoła Great St Mary w Cambridge

Wieża kościoła Great St Mary’s w Cambridge pełni dziś jeszcze jedną funkcję, a mianowicie z jej szczytu podziwiać możesz panoramę miasta oraz otaczające je okolicy.

Widok na Cambridge z wieży kościoła Great St Mary

By dostać się na szczyt wieży, trzeba pokonać 123 stopnie w bardzo wąskim korytarzu. Pijąc kawę w kawiarni nieopodal kościoła, usłyszeliśmy anegdotę o otyłej pani, która utknęła w wieży na długie godziny. Jedni mówią, że nieszczęsnej turystce pomogła straż pożarna, a inni, że wszyscy czekali, aż z powodu stresu zgubi parę kilo. Tak czy inaczej, kobieta w końcu wydostała się z pułapki.

Wejście na wieżę podzielone jest na tury. Co 15 minut wpuszczana jest na schody kolejna grupa turystów. Po kolejnych 10 minutach na szczycie wieży głos z głośnika informuje o tym, że znajdujący się tam ludzie powinni zacząć schodzić w dół lub poczekać na kolejne wezwanie. Działa to dobrze no i nie ma limitu czasu, możesz więc podziwiać panoramę Cambridge całymi godzinami.

Atrakcja ta niestety nie jest darmowa i za możliwość wejścia na wieże kościoła trzeba zapłacić 6 funtów za osobę.

Pamiętaj, by wchodząc na górę zajrzeć przez okno do mijanych pomieszczeń. Jest tam pomieszczenie z dzwonami, a niżej niewielka izdebka przypominająca dawną salę lekcyjną, w której z sufitu zwisają liny zakończone pętlami, zupełnie jak sznury na szubienicy. Jest to pomieszczenie, w którym dzwonnicy poruszają dzwonami w precyzyjny i doskonale zsynchronizowany sposób.

Widok na Cambridge z wieży kościoła Great St Mary

Na wieżę wart wejść przed rozpoczęciem zwiedzania Cambridge, gdyż widok z wysoka pozwoli Ci zorientować się w położeniu miejskich atrakcji, co przydaje się w późniejszych wędrówkach.

Kościół Great St Mary w Cambridge informacje i ciekawostki

Adres kościoła Great St Mary w Cambridge: The University Church, Senate House Hill, Cambridge CB2 3PQ.

Mapa do atrakcji

Oficjalna strona kościoła Great St Mary w Cambridge.

  • Wejście na wieże możliwe jest od godziny 10:00 do 17:30 (ostatnie wejście odbywa się o godzinie 17:00).
  • W kościele działa kafejka w godzinach, gdy otwarta jest wieża.
  • By wejść na wieże, trzeba kupić bilet, który kosztuje 6 funtów za osobę dorosłą i 4 za dziecko.
  • Na wieże wiedzie 123 stopni umieszczonych w bardzo wąskim korytarzu.
  • Wieża kościoła Great St Mary w Cambridge ma wysokość niespełna 35 metrów.
  • Zgodnie z najstarszymi przepisami Uniwersytetu Cambridge urzędnicy i profesorowie uniwersyteccy muszą mieszkań w odległości nie większej niż 20 mil od kościoła Great St Mary w Cambridge, a studenci nie dalej niż 3 mile od niego.
  • W roku 2018 w kościele Great St Mary w Cambridge ponad 500 zaproszonych gości pożegnało słynnego brytyjskiego fizyka i popularyzatora nauki Stephena Hawkinga. Z tej smutnej okazji dzwony kościelne zabiły 76 razy.
  • Słynna wieża zegarowa Big Ben z Londynu posiada kilka dzwonów wzorowanych na tych z kościoła St Mary w Cambridge.