Zamek Bolków to piękny zabytek w województwie dolnośląskim.

Tym razem zabiorę Was na Dolny Śląsk, do Bolkowa i ruin pięknego zamku stojącego w samym centrum miasta.

Miasto Bolków leży na pograniczu Gór Kaczawskich i Podgórza Bolkowskiego. Zajmuje ono dolinę rzeki noszącej tajemniczą nazwę Nysa Szalona, która nazwę zawdzięcza żołnierzom francuskim, którzy podczas bitwy pod Kaczawą nie mogli dostać się na drugi brzeg ze względu na wyskoki poziom wody oraz nieprzewidywalne zachowanie, niewielkiej wszak rzeki.

Zamek Bolków na Dolnym Śląsku i jego historia

Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1277 roku. W latach następnych za panowania Bolka I zamek rozbudowywano. Dobudowane zostały kamienne mury obronne wraz z systemem bram, oraz wzniesiono murowane budynki mieszkalne. W tym okresie powstała także, jedyna taka w Polsce, potężna wieża dziobowa.

Galeria fotografii podróżniczej

Zamek Bolków uzyskał ostateczny kształt w XVI wieku. Wtedy to wzniesiono Dom Niewiast i zewnętrzne linie fortyfikacji, przystosowanymi już do broni palnej.  Po zakończeniu prac zamek zajmował 7600 metrów kwadratowych, co stawiało go jako jeden z największych zamków w owym czasie na terenie Dolnego Śląska.

Historia zamku jak w zasadzie każdego w tym rejonie była bardzo burzliwa. Kilka razy najeżdżany i oblegany. W 1345 nie zdołały go zdobyć wojska czeskie. Także husyci nie zdołali wedrzeć się na dziedziniec zamkowy. Dopiero w roku 1463 zamek padł pod naporem wojsk króla czeskiego Jerzego z Podiebradu.

Zamek Bolków w dolnośląskim na starej grafice

Panem na zamku został Jan z Czernej, słynący z grabieży i rozbojów. Dlatego też już w roku 1468 roku rozwścieczeni mieszkańcy okolicy przy wsparciu miast śląskich zamek odbili, spuszczając srogi łomot najeźdźcy, samego zaś Jana powieszono przykładnie na wieży.

Twierdza Bolków zbudowana została na planie nieregularnym, co było dość popularne w owym czasie. Dominującym elementem zamku była wieża pełniąca funkcję obronną i obserwacyjną. Obecnie wieża ma wysokość 25 metrów i średnicę 15 metrów. Grubość murów tuż nad ziemią wynosi ponad 4 metry. Do wieży prowadził most zwodzony, którym można było dostać się na podwórzec otoczony murami obronnymi.

Ostatecznie zamek doczekał się dwóch pierścieni obronnych. Ten drugi wzniesiono po tym, gdy do użytku weszła broń prochowa, dlatego też zewnętrze mury zaopatrzone były w basteje, czyli przysadziste baszty obronne dostosowane dla obrońców używających broni palnej.

Historia zamku Bolków na linii czasu

Jak dobrze wiesz, historia każdego zabytku najlepiej wygląda na prostej linii czasu, po której można odbyć prostą i przyjemną podróż przez odległe wieki.

  • 1270 – Rozpoczęła się budowa zamku i pojawiają się pierwsze wzmianki w dokumentach mówiące o przyszłej budowli.
  • 1345 – Zamek przechodzi swój chrzest bojowy. Wojska czeskie bezskutecznie oblegają twierdzę, która zyskuje miano niezdobytej.
  • 1392 – Po śmierci Bolka II i jego żony księżnej Agnieszki zamek wraz z przylegającym do niego miastem przechodzi pod władanie króla czeskiego.
  • 1428 – Zamek traci tytuł niezdobytego, gdy Husyci dostają się do jego wnętrza i obejmują władzę nad miastem.
  • 1703 – W zamku przeprowadzony zostaje pierwszy poważny remont.
  • 1810 – Zamek przechodzi w ręce państwa pruskiego.
  • 1850 – Zamek zostaje poddany rekonstrukcji i odbudowie części murów uszkodzonych wcześniej przez silny wiatr.
  • 1923 – na zamku otwarte zostaje schronisko młodzieżowe oraz odnotowane zostaje, że stare ruiny odwiedziło w tym roku ponad 10 tysięcy turystów.
  • 1937 – Zamek Bolków przechodzi renowację i przeprowadzony zostaje remont dachów oraz dużej części murów obronnych.
  • 1946 – W zamku Bolków otwarte zostaje muzeum, które poszczycić może się niemal 8 tysiącami eksponatów.
  • 1959 – Na zamku prowadzone są wykopaliska archeologiczne.
  • 1992 – Kolejne badania archeologiczne, mające na celu odnalezienie legendarnych ukrytych pomieszczeń pod zamkiem.
  • 1994 – Zamek otrzymuje dotację na remont i renowację zabytkowych części zamku.
  • 1995 – Na zamku odbywa się Pierwszy Ogólnopolski Turniej Rycerski.
  • 2001 – Na zamku pojawia się ekipa filmowa i kręcą zdjęcia do filmu Wiedźmi.

Powyższa lista to jedynie zarys dziejów wspaniałego zamku, jeżeli masz ochotę wgłębić się w zawiłe losy prastarej twierdzy, muzeum zamkowe posiada spore ilości materiałów dotyczących zabytku jak i miasta.

Szwedzi na zamku Bolków

W roku 1646 podczas wojny trzydziestoletniej zamek Bolków został zdobyty przez Szwedów, wpływ na tę porażkę miała bardzo uszczuplona obsada zamku. Jednak należy oddać pokłon obrońcom, gdyż Szwedzi nim go zdobyli oddali około 1800 strzałów artyleryjskich.

Potop Szwecki obraz

Zamek w wyniku ostrzału znacznie ucierpiał i powoli zaczął popadać w ruinę. Swą świetność zaczyna odzyskiwać od roku 1994 roku, gdyż to właśnie wtedy rozpoczęto prace renowacyjne, które trwają do dziś.

Współczesne dzieje zamku Bolków

Zamek wzniesiony został z miejscowego kamienia, czyli łupków i piaskowca. Dzisiejszy zamek ma kształt wrzecionowaty, lecz w oryginale, jak zauważyć można na dawnych rycinach, był bardziej kanciasty.

Na początku lat 60. XX wieku na zamku w Bolkowie przeprowadzono badania archeologiczne, pod nadzorem Katedry Historycznej Architektury Polskiej Politechniki Wrocławskiej. W badaniach swój udział miał także Zakład Archeologii Polskiej Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN we Wrocławiu.

Podczas prowadzonych badań odnaleziono fundamenty dawnych zabudowań znajdujących się na terenie dawnego zamku. Dziś niestety nic po nich nie zostało i trudno jest nawet domniemać och zastosowania. Z badań wynika, że na podwalinach dawnych budynków, w XIII wieku wzniesiono wieżę zamkową, która zdobi piękne ruiny po dziś dzień.

W roku 2000 na zamku ponownie pojawili się badacze i poszukiwacze skarbów. Przez długie lata po okolicy krążyły legendy, że to właśnie w ruinach zamku Bolków Niemcy ukryli słynną bursztynową komnatę. Wokół zamku zaroiło się od specjalistów wszelkiej maści i przeprowadzono wiele nowoczesnych badań gruntu i starych murów.

Zamki i pałace w Polsce oraz warownie, ruiny i zamczyska

Jednym z nich były badania georadarowe, co oznacza, że grunt wokół zamku oświetlono wiązką radarową, a następnie, analizując zebrane dane, ustalono, że pod ruinami znajduje się sporych rozmiarów pomieszczenie, o którym nie ma śladów w zamkowych dokumentach. Do dziś nie podjęto badań odnalezionej, tajemniczej przestrzeni pod zamkiem.

Muzeum w zamku Bolków

Muzeum w zamku Boków pochodzi z początków XX wieku, kiedy to Bolkowskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami zagospodarowało w Domu Niewiast trzy kondygnacje na cele wystawowe.

Zamek Bolków muzeum zamkowe i dzieci bawiące się na dziedzińcu

Muzeum dostało skrzydeł i otworzyły się przed nim nowe możliwości, gdy w roku 1953 na zamku utworzono filię Muzeum Narodowego we Wrocławiu. W owym czasie w zbiorach muzeum zobaczyć można było stare mapy, ryciny, meble, oręż i wiele drobiazgów związanych z historią zamku. Z dokumentów wynika, że w połowie XX wieku w muzeum znajdowało się blisko 8 tysięcy eksponatów.

Obecnie na zamku w Bolkowie mieści się Muzeum Zamku Bolków i jest ono oddziałem Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze. Poza tym na zamku działa Bractwo Rycerskie Zamku Bolków założone w roku 1995.

Zamek Bolków w mediach i popkulturze

Zamek Bolków dzięki swej urodzie i fantastycznemu położeniu, wykorzystywany był wielokrotnie jako plan i tło dla filmowych opowieści.

Na zamku kręcono między innymi Wiedźmina w roku 2001 i choć film okazał się, delikatnie mówiąc, taki sobie, to stare mury wyglądały świetnie. Kręcono tu także kilka odcinków serialu Tajemnica twierdzy szyfrów, gdzie zamek Bolków udawał stary szkocki zamek.

Symbol Wiedźmina z popularnej gry komputerowej

Zamek Bolków pojawia się także w literaturze. Możemy o nim przeczytać w powieści Władysława Grabskiego Rapsodia świdnicka, a także w kilku książkach Rafała Kosika.

Poza tym zamek pojawiał się już w grach komputerowych, teledyskach i programach telewizyjnych.

Zamek Bolków dla dzieci i podsumowanie naszej wizyty

I to tyle faktów historycznych o pięknym zamku Bolków w województwie dolnośląskim. Teraz opowiem trochę o samym zamku i naszych wrażeniach z punktu widzenia objazdowego przedszkola.

Muszę przyznać, że zamek Bolków to miejsce przyjazne dzieciom i ich zmęczonym rodzicom. Śmiało możesz puścić dzieciaki, by pobiegały, a Ty w tym czasie posiedzieć możesz odpocząć na ławeczce, obserwując wszystko z daleka.

Trampki na zamku Bolków w dolnośląskim

Nie ma zbyt wielu niebezpieczeństw, więc za dużo nie trzeba się stresować, chociaż nie powiem, że przy naszych rozbrykanych dzieciakach, swoje i tak musiałem wybiegać. Co  jeszcze podobało mi się na zamku Bolków, to to, że dzieciaki mogły bez problemu i krzyków dotykać wielkie przedmiotów i nikt nie robił żadnego problemu z tego tytułu.

Tak więc polecam szczerze to  zamczysko. Podsumowując, całość robi niesamowite wrażenie, największą robotę zrobiła sama wieża i widok z niej na całą pobliską okolicę.

Jeśli będziecie gdzieś w okolicy, zjedzcie troszkę z trasy i kierujcie się do Bolkowa, warto.

Informacje praktyczne

Zamek czynny jest przez cały tydzień, przy czym w poniedziałki wstęp na teren zamku jest bezpłatny, lecz sale wystawowe pozostają zamknięte.

Godziny otwarcia

  • Poniedziałek od 9:00 do 15:30 (wstęp bezpłatny bez możliwości zwiedzania wystaw),
  • Wtorek do piątku od 9:00 do 16:30,
  • Weekend od 9:00 do 17:30.

Ceny biletów

  • Bilet normalny 12 zł,
  • Bilet ulgowy 6 zł,
  • Karta dużej rodziny 6 zł,
  • Karta dużej rodziny ulgowy 3 zł,
  • Karnet zwykły 40 zł,
  • Karnet VIP 50 zł.

Dojazd do zamku Bolków oraz adres

Ulica Księcia Bolka 12, 59-420 Bolków.
Zamek stoi na wysokim wzgórzu, nie można nie trafić. Wejście główne znajduje się zaraz przy parkingu.

Mapa antyczna

Oficjalna strona zamku

Zamek Bolków informacje i ciekawostki

  • Zamek Bolków jest przykładem architektury gotyckiej i był bardzo nowoczesną konstrukcją w chwili powstania.
  • Zamek chroniły niegdyś potężne mury obronne, których resztki pozostały do dziś.
  • Na zamku znajduje się wieża dziobowa, która jest jedynym takim zabytkiem w Polsce. Grubość jej kamiennych ścian to niemal cztery i pół metra.
  • W pewnym okresie swego istnienia zamek Bolków szczycił się mianem najpotężniejszej twierdzy na Śląsku.
  • Zamek z racji swej potęgi pełnił również funkcję skarbca książęcego.
  • Niestety niewiele pozostało śladów architektury z lat świetności zamku. Są to między innymi kamienne portale na parterze, okna na dziedzińcu oraz okno w kształcie koniczyny wewnątrz budowli.
  • Zamek przez wieki bywał często oblegany. Atakowały go wojska czeskie oraz siły husyckie. Aż do 1463 jednak pozostał niezdobyty. W owym roku wojskom czeskim udało się wedrzeć do środka twierdzy. Po kilku latach jednak sami mieszczanie z pomocą sąsiednich miast odbili zamczysko.
  • Zamek został zdobyty ponownie dopiero w roku 1646 przez Szwedów.
  • Od roku 1810 zamek stał opuszczony i popadał w ruinę.
  • Pod koniec XIX wieku rada miasta podjęła decyzję o częściowej rozbiórce zamku i wykorzystaniu tak pozyskanego kamienia do innych celów.
  • Dopiero w połowie XX wieku rozpoczęły się prace zabezpieczające zamek. Prace rekonstrukcyjne trwają do dziś.
  • Od roku 1994 na zamku działa Bractwo Rycerskie Zamku Bolków, to dzięki ludziom w nim zrzeszonym zamek staje się szeroko znaną atrakcją.
  • Na zamku odbywają się imprezy cykliczne takie jak:
    • Castle Party, czyli festiwal muzyki gotyckiej. Gorąco polecam, jeżeli będziesz w okolicy na przełomie lipca i sierpnia.
    • Festiwal Podróżników Trzy Żywioły jest to coroczne spotkanie z podróżnikami, które odbywa się na początku września.
    • Dni Średniowiecznej Kultury śląsko-łużyckiej.
    • Turniej Rajców.
    • Wielki Turniej Rycerski i Świętojańskie Spotkanie Rycerskie.
  • Po okolicy krąży wiele legend o tajemniczych badaniach prowadzonych w zamku przez Niemców w czasie II Wojny Światowej. Podobno wyniki prac zostały pogrzebane w tajemniczych przejściach i tunelach pod zamkiem.

Na koniec oczywiście tradycyjna legenda z Zamku Bolków.

Legenda z zamku Bolków w dolnośląskim

Bolko II w młodości zakochał się w córce rycerza Lothara – Kunegundzie. Jednak jak to w owych czasach bywało, rodzice zdecydowali, że pojmie on za żonę inną. Dlatego też by nie było zbytnich problemów, potajemnie zamknęli Kunegundę w klasztorze, zaś jej ojca pojmali daleko od Bolkowa, a na miejscu rozpuścili plotkę, że oboje nie żyją.
Zrozpaczony Bolko II ożenił się  z Agnieszką. Mimo że wszystko szło zgodnie z planem, rodzice stwierdzili, że to troszkę za mało i postanowili otruć Kunegundę. Jakub, uczeń zielarza, który sporządził truciznę, odkrył spisek i ostrzegł siostry zakonne. Te chcąc chronić Kunegundę, upozorowały jej śmierć i odesłały ją do domu.
Dziewczyna zdołała się ukryć, a zielarz został zamkowym błaznem, by dostarczać jej wieści o księciu. Tymczasem ojca Kunegundy zwolniono z więzienia, a ten niczego nieświadomy, gdy tylko się dowiedział, że córka nie żyje i że zabił ją zielarz, który teraz jest błaznem, natychmiast udał się na zamek Bolka II w celu skrócenia Jakuba o głowę.
Dojechawszy na zamek, oszalały z rozpaczy ojciec Kunegundy spotkał na dziedzińcu zamkowym Jakuba bawiącego się z synem księcia Bolka II. W akcie zemsty zabił dziecko, biorąc go za syna błazna, krzycząc „dziecko za dziecko”.
Jakub z rozpaczy wziął winę na siebie, co przypłacił głową, a Lottar wkrótce dowiedział się prawdy i zobaczył córkę całą i zdrową. Nie pomogło to jednak ani dziecku, ani Jakubowi, którego duch do dziś błąka się w ciemne noce po murach zamkowych.