Chyba każdy z nas, na jakimś etapie życia, puszczał bańki mydlane. Oczywiście najczęściej robią to dzieci lub dorośli z myślą o dzieciach.

Jak dotąd nie nurtowały mnie pytanie o to, jakie prawo fizyki pozwala na powstawanie tak przedziwnych form i kształtów jedynie z wody i odrobiny mydła, przy czym bańki wcale nie muszą być kulami. Jednak po wizycie w Centrum Nauki Technorama, gdzie na specjalnych stanowiskach tworzyć można ogromne, mydlane cuda, postanowiłem sprawdzić na czym polega fenomen mydlanych cudeniek.

Bańki mydlane oczami naukowców


Bańka mydlana powstaje z połączenia mydła i wody. Rolę mydła może przejąć jakikolwiek detergent, którego zadaniem jest zmniejszenie napięcia powierzchniowego wody. Oczywiście samo zmiękczenie wody nie wystarczy, trzeba jeszcze zamknąć ją pomiędzy niezwykle cienkimi warstwami tegoż mydła.

Bardziej obrazowo wygląda to tak, że bańka składa się z trzech warstw. Pierwsza – zewnętrzna to mydło, środkowa to czysta woda, a ostatnia – wewnętrzna warstwa, to znów mydło. Woda zamknięta pomiędzy warstwami detergentu ma grubość zaledwie kilu mikrometrów (jeden mikrometr to jedna tysięczna milimetra).

Tak stworzona trójwarstwowa błona, w zręcznych dłoniach, potrafi osiągnąć ogromne rozmiary i przybrać niemal dowolny kształt.

Kolejną cechą, która cieszy, gdy oglądamy powstające bańki, są ich kolory. Piękne tęczowe barwy falują i przenikają się wzajemnie przy najdrobniejszym ruchu powietrza. Również i to zdarzenie ma swoje miejsce w fizyce. Za kolory na powierzchni baniek odpowiada zjawisko iryzacji.

Kolorowe bańki mydlane
Bańki mydlane w zbliżeniu przypominają obce, fantastyczne planety z filmów SF.

Iryzacja to zjawisko optyczne, które polega na powstawaniu tęczowych barw podczas przenikania i odbijania światła białego od przeźroczystych lub półprzeźroczystych materiałów o różnych właściwościach optycznych. W przypadku baniek mydlanych rolę tę spełniają na przemian warstwy mydła i wody.

Bańki mydlane w oczach dzieci


W oczach dzieci bańki mydlane, to czysta magia, a twórcą baniek nie może być nikt inny jak tylko czarodziej. Nic w tym dziwnego, jeszcze w średniowieczu bańki mydlane kojarzono z czarami i magią. Gdy magicy i kuglarze zabawiali publiczność wyczarowując ze zwykłej wody kolorowe kule, ludzie reagowali zachwytem lecz i strachem.

Puszczanie baniek mydlanych to świetna zabawa

Któryś z papieży wyraził się kiedyś, że twórcy baniek mydlanych wielce go niepokoją, gdyż lud ciemny do magii przyzwyczajają i z zabawą ją kojarzą.

Bańki mydlane i ich historia


Historia baniek mydlanych zaczyna się zapewne w miejscu, w którym pojawiło się mydło. Za twórców mydła uważa się Babilończyków lub Fenicjan. O historii mydła i brudu dowiecie się więcej z naszego poprzedniego artykułu, w którym opisujemy wizytę w Muzeum Mydła i Brudu w Bydgoszczy.

Legenda głosi, że mydło odkryły kobiety, które prały w rzece ubrania. W tym samym czasie mężczyźni na niedalekim wzniesieniu palili zwierzęta w ofierze bogom. Gorący tłuszcz wraz z popiołem spływał strumieniem do rzeki i przez przypadek trafił do miejsca, gdzie moczyły się brudne ubrania.

Jakże zdziwiły się ówczesne praczki, gdy okazało się, że tłuszcz w połączeniu z popiołem pieni się i pomaga w pozbyciu się brudu z ubrań. Z całej tej radości prawdopodobnie zaczęły też puszczać bańki no i tak to się zaczęło.

Jak było faktycznie nie wiem, ale faktem jest, że w starożytnym świecie puszczanie baniek stało się bardzo popularną zabawą podczas wszelkich świąt i wydarzeń. Podobnie zresztą było w starożytnej Azji, gdzie tworzenie baniek mydlanych stało się prawdziwą sztuką.

Ogromne bańki mydlane

Puszczanie baniek przetrwało wszystkie epoki i bawi również dziś. Z tym, że dziś, dzięki nauce, wiemy o wiele więcej o tym tym fenomenie i potrafimy stworzyć już nie tylko małe kolorowe bańki, ale ogromne i bardzo wytrzymałe mydlane struktury.

Przepis na płyn do baniek mydlanych


Zrobienie płynu do baniek mydlanych jest bardzo proste. W zasadzie wystarczy trochę mydła albo płynu do naczyń i gotowe. Oczywiście powstałe w ten sposób bańki będą małe i bardzo słabe.

By cieszyć się ogromnymi i nie pękającymi bańkami trzeba trochę bardziej się postarać. Można zwyczajnie pójść do sklepu i kupić gotowy płyn, który sprawdza się wyśmienicie, jednak co to za frajda?

Co będzie potrzebne, by zrobić płyn do wielkich i niepękających baniek mydlanych


Poniżej wypiszę składniki jakie będą potrzebne do wykonania poprawnego płynu, dzięki któremu zostaniesz bohaterem wszystkich okolicznych dzieciaków.

  • Woda. – By bańki były trwałe powinieneś użyć wody destylowanej, a nie kranówki. Ta ostatnia jest twarda i zawiera brudy oraz minerały, które nie pozwolą na to, by bańki były zbyt silne i okazałe.
  • Płyn do mycia naczyń. – Musi on być gęsty i jak najprostszy. Nie powinien zawierać żadnych balsamów czy składników antybakteryjnych. Pewnie sprawdzają się one podczas mycia naczyń ale dla naszych baniek będą zabójcze.
  • Gliceryna w płynie. – Łatwo ją kupić w drogerii albo w aptece. Jest tania i wystarczy na bardzo długo. Jeżeli nie masz ochoty biegać po mieście w poszukiwaniu tego składnika, możesz użyć cukru choć ten ma dużo słabsze działanie.
  • Proszek do pieczenia. – Jest to dość ważny składnik, gdyż zmienia on odczyn płynu na zasadowy. Dzięki temu bańki są trwalsze.
Duża bańka mydlana

Dobrze, wiesz już co będzie potrzebne. Teraz czas na proporcje.

  • Woda destylowana – 2 litry,
  • płyn do naczyń – 200 mililitrów (szklanka),
  • gliceryna – 30 mililitrów (dwie łyżki),
  • proszek do pieczenia – 15 gramów (jedna łyżka).

Wykonanie płynu do baniek mydlanych


jeżeli zebrałeś wszystkie potrzebne składniki pora je połączyć. Nie jest to skomplikowana, a wręcz banalna praca. Pamiętać jednak musisz, by całość łączyć bardzo delikatnie i dokładnie wymieszać. Ważne by podczas mieszania nie powstawały na powierzchni płynu bańki.

Najważniejsze jest jednak to, że płyn tak przygotowany musi swoje odstać. Najlepiej zostawić go w ciemnym miejscu na całą dobę.

Jeżeli nie wykorzystasz wszystkiego podczas zabawy, możesz zamknąć pozostały płyn w szczelnym pojemniku i schować na później.

Kije do baniek mydlanych

Oczywiście sam płyn nie wystarczy by tworzyć wielkie i silne bańki. Potrzebował będziesz jeszcze patyka, a w zasadzie dwóch patyków i sznurka. Sznurek powinien mieć długość około 180 centymetrów i być wykonany z bawełny. Robimy z niego pętlę i mocujemy jej brzegi do dwóch patyków, tak by powstało coś na wzór skakanki z długimi rączkami i dwoma linkami.

W zasadzie długość sznurków i kijów może być dowolna, tak by było Ci wygodnie ich używać. Możesz również dokonywać wszelkich zmian, tworząc wariacje jak na rysunku powyżej, które ogranicza jedynie wyobraźnia.

Tapeta z bańską mydlaną


Poniżej znajdziesz fajne zdjęcie z bańką mydlaną leżącą na trawie. Sprawdź też inne inne zdjęcia w naszym dziale z tapetami.



Bańki mydlane ciekawostki


  • Naturalne bańki mydlane przyjmują postać kuli, gdyż to właśnie kula charakteryzuje się najmniejszym polem powierzchni przy największej objętości, a jak wiadomo natura jest bardzo oszczędna i dąży do perfekcji.
  • Za pomocą specjalnego sprzętu można tworzyć bańki mydlane w najróżniejszych kształtach. Mogą one również przybrać formę płaskiej powierzchni.
  • Jak doskonałego płynu do puszczania baniek byśmy nie stworzyli, prędzej czy później każda bańka pęknie. Dzieje się tak dlatego, że napięcie powierzchniowe, zniwelowane przez różne dodawane do wody substancje, jest siłą, która w końcu zawsze zwycięża. Po przekroczeniu pewnej wartości, bańska mydlana zwyczajnie przestaje istnieć.
  • Tęczowanie jest inna nazwą zjawiska zwanego iryzacją. Światło odbijając się od kilku przeźroczystych powierzchni, zachowuje się tak jak po przejściu przez pryzmat. I choć my widzimy na powierzchni bańki fantastyczne kolory, tak naprawdę jest ona całkowicie przeźroczysta.
  • Dobrze wykonane płyny do tworzenia baniek potrafią zapewnić taką ich wytrzymałość, że mogą one opadać np. na dłoń i nie pękać.
  • Mistrzowie w tworzeniu baniek potrafią zamknąć bańkę we wnętrzu innej.
  • W Chinach puszczanie baniek jest prawdziwą sztuką już od starożytności. Na pokazach, które są bardzo popularne, mistrzowie zamykają w bańkach ludzi, zwierzęta, a nawet samochody.
  • Nigdy nie uda się zrobić dwóch baniek o takim samym układzie kolorów. Trochę to przypomina nasze, niepowtarzalne odciski palców.
  • Choć bańki mydlane pomagają naukowcom zrozumieć związane z nimi prawa fizyki i chemii, to jednak wciąż ich głównym zastosowaniem jest zwyczajna rozrywka.