Wzgórze Palatyn w Rzymie to kolebka cywilizacji rzymskiej i miejsce, gdzie narodził się Rzym.

Palatyn to nazwa jednego z siedmiu wzgórz Rzymu oraz miejsce najstarszej osady, zwanej Roma quadrata, która była zalążkiem przyszłego Wiecznego Miasta. Legenda głosi, że to w jednej z grot na wzgórzu Palatyn, noszącej nazwę Lupercal, słynna wilczyca karmiła mitycznych braci Romulusa i Remusa.

Wzgórze Palatyn w Rzymie historia najdawniejsza

Nazwa wzgórza Palatyn wywodzi się prawdopodobnie od imienia bogini Pales, czczonej przez starożytnych pasterzy i myśliwych. Pales była w rzymskim panteonie bóstwem opiekuńczym i szczególnie dbała o trzodę oraz zwierzynę łowną, dlatego też wielbiona była przede wszystkim przez ludność wiejską i raczej ubogą. Pomimo to bogini Pales miała w starożytnym Rzymie swoją świątynię, a w umowną rocznicę założenia Wiecznego Miasta, która przypadała 21 kwietnia, obchodzono ku jej czci święto Parilia oraz urządzano wielkie uczty i składano ofiary z miodu i mleka.

Rzymska bogini

Najnowsze badania archeologiczne potwierdzają bezsprzecznie, że to właśnie na wzgórzu Palatyn pomiędzy X, a VII wiekiem przed naszą erą znajdowała się najwcześniejsza osada rzymska. Pozostało z niej niewiele, lecz to, co znaleziono, pozwala zapoznać się z początkami wielkiego cesarstwa, które w przyszłości rządzić będzie niemal całym znanym światem.

Co do nazwy wzgórza, to istnieje mit, który mówi o mieście Pallantium, leżącym u podnóża wzgórza. Miasto miało zostać założone przez Greków na kilkadziesiąt lat przed wojną trojańską. Założycielem Pallantium był Ewander syn Hermesa i Karmenty, nimfy arkadyjskiej. To właśnie Ewander, według mitu, miał nauczyć ludzi pisma, muzyki oraz praw, a także wprowadzić kult bogów greckich. W założonym przez niego mieście, które w przyszłości stało się częścią Rzymu, odwiedzali go wielcy greccy herosi, tacy jak Herkules czy Eneasz.

Przez wieki rozwoju Rzymu na wzgórzu Palatyn budowano wiele świątyń i pałaców najznamienitszych mieszkańców miasta. Stały tu świątynie Wiktorii, Jowisza Statora, a także jeden z najlepiej do dziś zachowanych budynków na całym wzgórzu, zwany Domem Liwii, będący prawdopodobnie częścią rezydencji cesarza Oktawiana Augusta. W przestronnych pomieszczeniach zobaczyć możesz przepiękne, stare malowidła ścienne oraz bogato dekorowane posadzki. Te oryginalne dekoracje, pozwolą Ci wyobrazić sobie, jak wyglądały domy Rzymian w okresie świetności cesarstwa.

Zabytki starożytnego Rzymu na wzgórzu Palatyn w Rzymie

Obok świątyń stały też pałace; Septimusa Sewera i Domicjana, cesarza rzymskiego z dynastii Flawiuszy. Płaski szczyt wzgórza Palatyn stał się popularnym miejscem w czasie, gdy Rzymem rządził Oktawian August. To od tego czasu na Palatynie zaczęto budować pałace cesarskie.

Co robić w Rzymie i co zobaczyć oraz ile to kosztuje

  • Zarezerwuj hotel, pamiętaj też by szukać w pobliżu atrakcji, które Cię interesują. Zwiedzanie będzie proste i przyjemne.
  • Wynajem samochodu, który pomoże Ci realizować podróżnicze plany sprawniej i przyjemniej.

Zwiedzanie wzgórza Palatyn w Rzymie

Zwiedzanie wzgórza Palatyn w Rzymie dobrze jest połączyć z leżącym tuż obok Forum Romanum, ogromnym placem miejskim, gdzie codziennie odbywały się polityczne intrygi, handlowe i biznesowe spotkania, religijne ceremonie oraz wszelkie spektakularne wydarzenia. Przygotuj się na wyprawę, podczas której odkryjesz prawdziwą historyczną skarbnicę starożytnego Rzymu.

Wzgórze Palatyn w Rzymie i jego zabytki

Osobiście doradzam, byś zwiedzanie tej części Wiecznego Miasta rozpoczął właśnie na wzgórzu Palatyn, gdyż jest to miejsce rozległe i pełne atrakcje, dobrze więc pojawić się tu z zapasem sił i sporą ilością czasu. Poza tym spacerując po Palatynie, możesz z wysoka obejrzeć panoramę miasta, z pięknym widokiem na Forum Romanum i Koloseum.

Wzgórze Palatyn jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w Rzymie. Znajdują się tu liczne zabytki starożytności, a także stanowiska archeologiczne, w których wciąż pracują naukowcy z całego świata. Niezwykłe ruiny domostw, ogrodów i rzymskich pałaców to tylko część atrakcji, które ma do zaoferowania Palatyn.

Uważam, że bez wizyty na wzgórzu, będącym kolebką największej starożytnej cywilizacji, trudno będzie Ci zrozumieć zasady kierujące życiem w starożytnym Rzymie. Ruiny ogromnych willi i pałaców, sąsiadują tu z ciasnymi pomieszczeniami przeznaczonymi dla niewolników, których jedynym celem było zaspakajanie wszystkich zachcianek swoich panów. Każdy dom w okolicy posiadał od kilkunastu do kilkudziesięciu niewolników, a pobliskie pałace nawet kilkuset niewolnych. Całe to miejsce tętniło życiem, piękne szumiące ogrody i szemrzące fontanny zagłuszały płacz, krzyk i rozpacz trzymanych w niewoli ludzi.

Zabudowania w starożytnej części wzgórza Palatyn w Rzymie

Dziś Palatyn to tylko ruiny, zachowane w lepszym lub gorszym stanie. Dlatego też na wyprawę po wzgórzu radzę zabrać dobrego przewodnika, którego z łatwością znajdziesz na miejscu. Możesz też, za niewielką opłatą, dołączyć do istniejącej już grupy. Bez fachowej, historycznej wiedzy, Palatyn to tylko kupa kamieni i cała masa dziur w ziemi.

Ogrody Farnese na wzgórzu Palatyn w Rzymie

Najwygodniej na Palatyn dostać się idąc drogą Via Nova na Forum Romanum i skręcić ku Uccelliere Farnesiane, przepięknym ogrodom Farnese na Palatynie. Ogrody te założono w roku 1550 przez kardynała Alessandro Farnese. Był to pierwszy prywatny ogród botaniczny w Europie a jedynym, jaki istniał wcześniej, był ten założony przez uniwersytet włoski i powstał on niewiele wcześniej.

Ogrody na wzgórzu Palatyn w Rzymie

Alessandro Farnese był bardzo barwną postacią i niezwykłym człowiekiem. Na kardynała został wyświęcony przez swego dziadka papieża Pawła III, który dostrzegł w nim potencjał intelektualny i naukowy. Jak się potem okazało, nie pomylił się i Alessandro Farnese zapamiętany został, jako antykwariusz i wielbiciel starożytnej sztuki rzymskiej.

Zgromadził on największą kolekcję rzymskiej rzeźby, jaka znajdowała się kiedykolwiek w rękach prywatnych. Poza tym zakupił północną część wzgórza Palatyn wraz z ruinami pałacu Tyberiusza, które odrestaurował i przerobił na letni dom. Ogromne okna willi Farnese wychodzą na Forum Romanum i pobliski Łuk Tytusa.

Ogrody zostały podzielone na klasyczne kwadraty ze studnią lub fontanną pośrodku, zgodnie ze starożytnymi projektami dawnych pałacowych ogrodów rzymskich. Cały obszar urządzono tak, by przypominał tarasy, połączone schodami, które biegną obok nimfeum, pełniącego w starożytnym Rzymie obudowę zakończenia wodociągu, często otoczonego naturalną zielenią. Zazwyczaj nimfeum było formą fontanny lub wodotrysku.

Zabytki na wzgórzu Palatyn w Rzymie

Schody łączące tarasy ogrodowe kończyły się w Teatro del Fontanone. Cały ogród pełen był tajemniczych i romantycznych przejść i alejek, wypełnionych rzeźbami i ławeczkami. Do dzisiaj niestety z ogrodów Farnese zostało niewiele, jednak to, co zobaczysz, pozwoli Ci poczuć atmosferę dawnych, pełnych przepychu i bogactwa, czasów.

Ogrody Farnese na Palatynie są miejscem, z którego wyruszysz na eksplorację reszty wzgórza palatyńskiego i będzie to wielka przygoda, o ile rozbudzisz wyobraźnię i pozwolisz, by to ona prowadziła cię starożytnymi ścieżkami, po których tysiące lat temu spacerowali odziani w togi bogaci mieszkańcy Rzymu, a także nierzucający się w oczy i przemykający po cichu, wszechobecni niewolnicy.

Wzgórze Palatyn w Rzymie co zobaczysz na słynnym rzymskim wzgórzu

Palatyn pełni dziś rolę ogromnego parku, po którym można spacerować do woli. Ścieżki i aleje wiodą pomiędzy ruinami starożytnych zabytków i niczym portale rodem z filmów SF przenoszą nas do dawnego świata pełnego przepychu i bogactwa.

Na wzgórze wiedzie droga Clivus Palatinus, co jest nowoczesnym określeniem szerokiej alei leżącej pomiędzy Forum Romanum a Palatynem. Dawniej trasa ta nie tylko łączyła oba miejsca, ale była miejscem uroczystych procesji ciągnących z Via Sacra i Łuku Tytusa na górę Palatyn. Dziś droga ta kończy się na szczycie wzgórza, lecz w czasach świetności Rzymu ciągnęła się aż do Domus Augustana. Zwróć uwagę na zachowane fragment oryginalnej drogi i miejsce, gdzie dawniej stał ogromny Łuk Domicjana.

Spacerując po wzgórzu Palatyn, zobaczysz pozostałości po antycznym świecie, który dzięki tutejszym zabytkom dużo łatwiej jest sobie wyobrazić. Najważniejsze z mijanych ruin to:

  • Aktywne wykopaliska i archeologiczne stanowiska rozmieszczone na terenach dawnych świątyń. Najokazalej prezentują się pozostałości Magna Mater, świątyni poświęconej bogini płodności. Legenda głosi, że podczas toczącej się krwawej wojny, senat wezwał kapłanów i rozkazał im szukać wyjścia z trudnej sytuacji. Ci zebrali się i po kilku dniach orzekli, że wroga uda się pokonać tylko wówczas, gdy do Rzymu sprowadzi się nowe bóstwo. Zdecydowano oddać się pod opiekę Kybele, zwanej Magna Mater lub Matką Idajską, pochodzącą z Troady w Azji Mniejszej. Po negocjacjach z tamtejszym królem sprowadzono do Rzymu ogromny posąg bogini i zbudowano dla niej świątynie na wzgórzu Palatyn.

Kiedy obcy wróg wyda wojnę ziemi italskiej, będzie go można wypędzić z Italii i pokonać, jeżeli do Rzymu sprowadzi się z Pesynuntu Matkę Idajską

pelli Italia alienigenam hostem posse, si mater Idaea deportata Romam esset


  • Pałac cesarski Domus Tiberiana, zbudowany przez cesarza Tyberiusza pomiędzy świątynią Magna mater i stromym klifem, z którego rozciąga się piękny widok na Forum Romanum.
  • Kryptotyk Nerona to bardzo ciekawy zabytek będący odziemnym przejściem, które Neron kazał wykopać tak, by połączyć pałace Tyberiusza, Augusta i Kaliguli ze swoim Złotym Domem zwanym Domus Aurea. Korytarz ma długość 130 metrów i od kilku lat udostępniony jest dla zwiedzających. Powinno Ci się spodobać, gdyż cały tunel jest pięknie podświetlony w taki sposób, byś mógł wyobrazić sobie, jak wyglądał przed tysiącami lat.
Wzgórze Palatyn
  • Domus Flavia to pochodzący z I wieku naszej ery pałac zbudowany przez cesarza Domicjana. Niezwykłe jest to, że na potrzeby budowy pałacu przekopano się aż do podnóża palatyńskiego wzgórza. Ogromny pałac podzielony był na dwie części. Jedna z nich przeznaczona była dla gości i pełniła funkcję reprezentacyjną, a druga należała wyłącznie do cesarza. Do dnia dzisiejszego zachowały się fragmenty trzech sal; sala sądowa, sala tronowa i sanktuarium bóstw domowych.
  • Domus Augustana to nazwa obowiązująca współcześnie, a odnosi się do części mieszkalnej ogromnego pałacu rzymskiego zbudowanego przez cesarza Domicjana. Nazwy nie należy mylić z cesarzem Augustem, którego pałac stał niegdyś w pobliżu. Wywodzi się ona od słowa augustus, czyli cesarz.
  • Dom Liwii żony cesarza Augusta pierwszego cesarza Rzymu. Jest to jedna z lepiej zachowanych ruin na terenie wzgórza Palatyn. Zobaczysz w niej bogato zdobione freski oraz kolorowe mozaiki.
  • Dom Augusta Oktawiana, przybranego syna Cezara i jak się wydaje, faktycznego założyciela cesarstwa rzymskiego. Dom Augusta stanął w miejscu, gdzie niegdyś stał szałas, w którym mieszkał Romulus, mityczny założyciel Rzymu. W odrestaurowanych wnętrzach domu zobaczysz wspaniałe dekoracje ścienne, dla których warto przemierzyć cały Rzym i wspiąć się na wzgórze Palatyn.

Oczywiście to tylko niektóre z bardzo ciekawych zabytków rozsianych po Palatynie. Resztę jednak musisz wyśledzić samemu i potem podzielić się z nami swoimi odkryciami!

Informacje dotyczące zwiedzania wzgórza Palatyn w Rzymie

Link do artykułu o atrakcjach Rzymu

Na zwiedzanie Więzienia Mamerytańskiego, Koloseum, Forum Romanum i wzgórza Palatyn przewodnicy sugerują przeznaczyć 3 i pół godziny. Osobiście taki czas spędziliśmy tylko w Forum Romanum, a zwiedzanie całego obszaru zajęło nam cały dzień, ale to oczywiście zależy od ciebie.

Koloseum w Rzymie

Grupy z przewodnikiem są dobrze zorganizowane i całe zwiedzanie przebiega sprawnie i bez zgrzytów, chyba że trafi się jakiś upierdliwy ciekawski, który będzie zawracał głowę „nieistotnymi pytaniami” jak zarzuciła mi pewna turystka z Londynu. Wyjaśniałem jej, że wiedza o tym, czy patrzymy w tej chwili na pałac, czy antyczny wychodek, jest dość istotna.

Wzgórze Palatyn w Rzymie ceny biletów

Ceny biletów, które umożliwią Ci zwiedzanie Wzgórza Palatyńskiego najlepiej nabyć w pakiecie z Koloseum, Forum Romanum i innymi historycznymi atrakcjami Rzymu.

Zestawów takich jest cała masa i kupisz je przez internet na przykład pod tym linkiem, gdzie są one zawsze w najatrakcyjniejszych cenach.

Najpopularniejsze zestawy to:

  • Koloseum, Forum Romanum, Wzgórze Palatyńskie i Więzienie Mamertyńskie, w którym zobaczysz antyczne więzienie, gdzie podobno przetrzymywano świętego Piotra — Cena biletu to 26 euro.
  • Koloseum, Forum Romanum i Wzgórza Palatyn, a w cenie jest dodatkowo przewodnik wideo — Cena biletu 22 euro.
  • Koloseum, Forum Romanum i Góra Palatyn w tym wejście priorytetowe do Koloseum — Cena biletu 17 euro.

Pod tym linkiem znajdziesz bilety w atrakcyjnych cenach do wielu atrakcji w Rzymie

Pamiętaj też, że można zakupić bilet w różnych opcjach, a także w połączeniu z innymi atrakcjami. Często bilety zbiorcze są dużo tańsze i co za tym idzie bardziej opłacalne niż bilety kupione na poszczególne atrakcje.

Muzeum Palatyńskie na wzgórzu Palatyn w Rzymie

Muzeum Palatyńskie, nazywane przez Włochów Museo Palatino, znajduje się w centralnej części wzgórza tuż obok ruin zabytkowego pałaców Domus Flavia i Domus Augustana.

Zabytki starożytnego Rzymu

Jest to niewielkie i dość niepozorne muzeum, lecz gorąco zachęcam do jego odwiedzin, gdyż zgromadzone tu artefakty i obiekty pochodzące z okolicznych wykopalisk archeologicznych, są niezwykle cenne i unikatowe. W kilku salach muzealnych zobaczysz rzeźby, freski, a także mozaiki i płaskorzeźby oraz wiele innych zabytków.

Palatyn w Rzymie informacje i ciekawostki

  • Pierwsi Rzymianie mieszkali na wzgórzu Palatyn.
  • Ślady pierwszych domostw odkryte na Palatynie sięgają aż X wieku przed naszą erą.
  • Na wzgórzu Palatyn w Rzymie odbywały się obchody słynnego święta Lupercalia, będące wzorem dla dzisiejszych walentynek.
  • Legenda głosi, że na wzgórzu Palatyn wychowali się dwaj mitycznie bracie Romulus i Remus.
  • Palatyn to wzgórze wznoszące się ponad 50 metrów nad poziomem morza.
  • Po upadku Rzymu Palatyn popadł w ruinę i został zapomniany. Wzgórze nabrało ponownie splendoru za czasów włoskiego renesansu.
  • Wzgórze Palatyn znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
  • Zwiedzanie wzgórza Palatyn dobrze jest połączyć z innymi atrakcjami tej części Rzymu, takimi jak Koloseum i Forum Romanum.