Knossos to słynne ruiny leżące na wyspie Krecie, znane z mitów greckich.

Jakiś czas temu pisałem o wyprawie na grecką wyspę Kreta, podczas której zawędrowaliśmy do miejsc, kóre gdybym tylko miał możliwość wyboru kolejnego wcielenia w wielkim kole życia, były by tymi, które brałbym bardzo poważnie pod uwagę .

Wspaniały klimat Krety, życie pozbawione pośpiechu no i te niesamowite historia, którymi wyspa może się pochwalić! Zresztą wszyscy je znamy z wałkowanych w szkole mitów greckich.

Galeria fotografii z wyspy Kreta w ruinach Knossos

W artykule o Krecie wspomniałem o starożytnym Knossos mieście, które odgrywa bardzo ważną rolę w greckiej mitologii. Ze względu na niespecjalnie rozbudowany tekst artykułu, potraktowałem wówczas Knossos nieco po macoszemu, dziś więc dodam nieco więcej szczegółów, które przybliżą Ci ten niezwykły zakątek na Krecie.

Pałac Knossos na Krecie mityczna siedziba króla Minosa

Pałac w Knossos nieopodal Heraklionu to punkt, w którym krzyżują się drogi wiele greckich mitów, a te z kolei wiążą się z wieloma greckimi bohaterami. Jak wielu z Was wie, legendy i mity to jedno z wielu naszych zainteresowań. Przywozimy je z licznych podróży i spisujemy w specjalnie do tego celu stworzonym dziale na naszym portalu.

Knossos to główne stanowisko archeologiczne z epoki brązu w Heraklionie, nowoczesnym mieście portowym leżącym na północnym wybrzeżu Krety. Knossos zostało odnalezione i częściowo odkopane pod koniec XIX wieku przez brytyjskiego historyka i archeologa Arthura Evansa. Już wówczas uznano, że odkryty zespół pałacowy będzie największym stanowiskiem archeologicznym na Krecie. Dziś wiemy, że miejsce to przed tysiącami lat było centrum bogatej kultury minojskiej oraz siedzibą mitycznego Króla Krety Minosa, a badania i wykopaliska jeszcze się nie skończyły.

Zespół pałacowy Knossos na Krecie w Grecja

Odkrycia starożytnych ruin na Krecie dokonał Minos Kalokairinos w roku 1877. Był on kreteńskim kupcem, handlarzem starociami i antykwariuszem. Rozkopał on ziemię w wielu zupełnie przypadkiem wybranych miejscach na wyspie w poszukiwaniu cennych starożytnych artefaktów i przez szczęśliwy traf natknął się na nieznane dotąd ruiny.

Wypada pamiętać, że pod koniec XIX wieku na Krecie wciąż rządziło Imperium Osmańskie. Turcy zostali wyparci dopiero przez krwawe powstanie w roku 1897. To wówczas Kreta stała się autonomiczną republiką pod protektoratem Imperium Osmańskiego, a w roku 1908 wyspa ogłosiła niepodległość, która została uznana przez społeczność międzynarodową.

Kreta i jej atrakcje oraz co robić na Krecie i ile to kosztuje

Kreta i niespokojne czasy z przełomu wieków oraz początek prac archeologicznych w Knossos

To właśnie w tym niespokojnym czasie w ręce Arthura Evansa trafiły złote sygnety i starożytne pieczęcie sprzedane mu przez handlarza starociami Minosa Kalokairinosa. Przedmioty te, jak zakładał Evans, były niezwykle stare i pokryte tajemniczymi symbolami, które z czasem i przy pomocy przyjaciół Królewskiego Instytutu Historii, zinterpretował jako starogreckie teksty. Był on tak zaskoczony znaleziskiem, że postanowił porzucić intratną posadę kustosza muzeum Ashmolean w Oxfordzie i przenieść się na Kretę do Heraklionu.

Zespół pałacowy Knossos na Krecie w Grecja

Będąc już na miejscu, odnalazł miejsce topornych, przeprowadzonych niechlujnie wykopalisk, a raczej zniszczeń, dokonanych przez Kalokairinosa. Podczas przemierzania Krety odkrył symbole i znaki, które widział już na zakupionych wcześniej starożytnych artefaktach. Korzystając ze swej pozycji i funduszy dostarczonych przez przyjaciół z Anglii zakupił sporą działkę na terenie Heraklionu, gdzie spodziewał się dokonać kolejnych odkryć. Z czasem okazało się, że to co wcześniej brał za ruiny posiadłości bogatego, starożytnego Kreteńczyka, to w rzeczywistości niewielka część ogromnego systemu pałacowego, pochodząca z epoki brązu. Znalezisko okrzyknięto Pałacem mitycznego króla Krety Minosa.

Z czasem Evans wraz z Davidem Georgem Hogarthem, dyrektorem Szkoły Brytyjskiej w Atenach zakupili całe wzgórze wraz z przyległą do niego doliną i rozpoczęli prace wykopaliskowe, które stopniowo odkryły cały ogromny system miejski i pałacowy, co stało się wielkim wydarzeniem w świecie archeologii.

Wszystko to działo się w czasach, gdy przez Kretę przewalały się wojska wielu ówczesnych potęg. O wyspę walczyli Grecy i Turcy, a atmosferę zagęszczały podziały religijne i ciągłe potyczki pomiędzy mieszkającymi na Krecie chrześcijanami i muzułmanami. Dopiero w roku 1913 zapanował w miarę stabilny spokój i wykopaliska w Knossos mogły posunąć się do przodu. Niestety już rok później wybuchła I Wojna Światowa i prace badawcze ponownie przerwano. Szczęśliwie Kreta nie ucierpiała podczas działań wojennych i do prac wykopaliskowych wrócono w roku 1922.

Zespół pałacowy Knossos na Krecie w Grecja

Po wojnie Imperium Osmańskie upadło, a Grecy i Brytyjczycy okupowali Turcję. Evans miał idealną okazję by wrócić do pracy w Knossos. Poza wykopaliskami ruszyła odbudowa starożytnego pałacu. Do dziś rekonstrukcja wykonana przez Evansa uznawana jest za kontrowersyjną. Najgorsze jest to, że do przywrócenia dawnej świetności części zabudowań użyto betonu, co uniemożliwiało ewentualne poprawki po zdobyciu nowej wiedzy na temat dawnego miasta.

W roku 1935 Evans odszedł na emeryturę, pozostawiając prace badawcze w rękach Pendlebury’ego, młodego i zdolnego angielskiego archeologa. Przed wyjazdem do Anglii Evans otrzymał honorowe obywatelstwo Heraklionu i wziął udział w odsłonięciu własnego pomnika. Intensywne prace archeologiczne w Knossos prowadzone były aż do roku 1966, a obecnie wciąż trwają badania niektórych części starożytnych ruin.

No dobrze, przebrnęliśmy przez historyczne fakty i wydarzenia, dzięki którym Knossos stało się największą atrakcją turystyczną Krety.

Ale wracając do mitu o królu Minosie, było to tak…

Legenda o królu Minosie z Knossos na Krecie

Kreta była potężnym greckim państwem miastem, handel kwitł a ludzie tu mieszkający byli bogaci i żyli dostatnio, nie brakowało pieniędzy na zbytki, takie jak dobre wino, jadło czy zamorskie piękności pracujące w portowych tawernach. Wyspą władał Minos, dziarski choć niezbyt rozgarnięty król, pomagała mu Pazyfea jego żona, na punkcie której miał prawdziwego bzika.

Wszystko dobrze się układało i przez długi czas życie toczyło się z górki. Władcy rozpieszczeni wygodą i spokojem postnowili, że czas zepsuć sielankę i zaczęli starać się o dziecko. Z wielkim zapałem zabrali się za realizację planu, niestety mimo wielu prób, zarwanych nocy i całych litrów przelanego potu, a także wielu innych płynów, zadania nie udało się zrealizować.

Po wielu rozczarowaniach Król Minos udał się nad brzeg morza i wybłagał u Posejdona, by ten nieco mu pomógł. W zamian obiecał, że poświęci najpiękniejszego byka na wyspie i złoży go w ofierze władcy mórz. Jak pisałem wcześniej Minos nie był zbyt rozgarnięty i zamiast zabić najpiękniejsze zwierzę, jak obiecał, wybrał nie do końca uczciwie.

Posejdon jako, że był bogiem, nie dał się ocyganić i wpadł w złość. Ukarał chciwusa najdotkliwiej jak mógł. Sprawił, że Pazyfea zakochała się na zabój w byku, właśnie w tym, który powinien zostać poświęcony.

Za sprawą boskiej interwencji, choć trudno sobie to wyobrazić którejś nocy nieszczęsna królowa wymknęła się do zagrody i wierzcie lub nie, byk nie miał tego problemu z jakim borykał się Minos. Pazyfea po dziewięciu miesiącach urodziła syna, który z wyglądu bardzo przypominał ojca (tego z zagrody), nazwano go więc Minotaurem. Z czasem okazało się, że paskudny wygląd to nie wszystko co dzieciak odziedziczył po zwierzęcym ojcu. Malec gdy podrósł nie był miłym stworzeniem, lubił bawić się w mordowanie, a gdy zgłodniał lubił przegryźć ludzkim mięsem.

Minotaur pół byk pół człowiek z mitów greckich

Później wszystko potoczyło się szybko, Minos ściągnął na wyspę wielkiego greckiego budowniczego i naukowca Dedala, by ten zbudował mieszkanie dla Minotaura. Tak powstał legendarny labirynt, do którego wpuszczano nieszczęśników mających zaspokajać rządzę potwora.

Do czasu, gdy pojawił się Tezeusz ze swoim wielkim, magicznym mieczem. Spodobał się on Ariadnie, córce Minosa. Ta, nim nasz bohater wszedł do labiryntu w celu uśmiercenia jej brata, dała mu nitkę wyprutą z własnej tuniki, by po niej mógł wrócić do czekającej na jej końcu nagrody.

Tezeusz zabił Minotaura i wszystko wróciło do normy oraz umiarkowanego szczęścia, no może poza Dedalem który został zmuszony do pozostania na wyspie. Co gorsza po jakimś czasie on również stracił syna, który pracował jako oblatywacz w zakładach lotniczych ojca, jak zapewne wiecie.

Jak widzicie wiele jest do opowiadania, a to tylko kropla w morzu historii jakich jest bez liku na tej spieczonej słońcem rajskiej wyspie.

Pałac Knossos i jego historia

Pałac w Knossos został odkryty w XIX wieku przez antykwariusza, który przez całe życie szukał w starych księgach i podaniach, mitycznego labiryntu. Co ciekawe nasz poszukiwacz nazywał się Minos Kalokairinos, przypadek ? … nie sądzę 😉

Zespół pałacowy Knossos na Krecie w Grecja

Ruiny datuje się na okres pomiędzy 2000 a 1400 lat przed naszą erą. Odkopano je na początku XX wieku, odsłaniając teren o powierzchni ponad 17000 metrów kwadratowych. Z badań wynika że pałac był przebudowywany i powiększany wielokrotnie. Są też ślady wielkich zniszczeń, zapewne powstałych podczas trzęsień ziemi lub wojen z Grecją, a zwłaszcza Atenami.

Podziemia Knossos niczym prawdziwy labirynt

Pałac składał się z wielu poziomów, najniższy przypominał prawdziwy labirynt, pełno w nim wąskich korytarzy i niewielkich pomieszczeń, służących zapewne jako miejsca magazynowe i gospodarcze. Na wyższych piętrach komnaty były przestronne, bogato zdobione malowidłami i kolumnami. Najwyżej, na samym szczycie budowli, znajdowały się wielkie tarasy, ogrody pełne fontann i oczek wodnych.

Wewnątrz na wielkim dziedzińcu stał tron i zdobione wrota do Sali Podwójnych Toporów, prywatnych komnat Minosa. Nazwano je tak od obusiecznych toporów, które zdobiły wejście do komnat. Znaki te możemy do dziś odszukać na murach i kamieniach na terenie całego pałacu. W pałacu działały toalety i umywalnie z bieżącą wodą o co zadbał zapewne sam mistrz Dedal.

Zespół pałacowy Knossos na Krecie w Grecja

Dookoła pałacu pozostały ślady okazałych willi należących do rodziny króla i najbogatszych mieszkańców wyspy. Co dziwne, choć spacerowaliśmy wokół zwykłych ruin i resztek ścian, mieliśmy wrażenie, że miejsce to żyje i nadal przepełnia je dawna wielkość. Bez wątpienia pałac w Knossos i niedalekie miasto Heraklion, są miejscami obowiązkowymi dla odwiedzających Kretę, nawet jeżeli tylko przybędziesz tu, by cieszyć się słońcem i wspaniałymi plażami wyspy.

Inne artykuły z naszych podróży po Grecji

Pałac Knossos na Krecie informacje, fakty i ciekawostki

  • Pałac w Knossos zbudowano około 2 tysięcy lat przed naszą erą.
  • Ruiny zostały odkryte w roku 1886.
  • Knossos wiąże się z wieloma mitami greckimi. Między innymi o potężnym królu Minosie, Ariadnie, Dedalu i Minotaurze.
  • Symbolem Knossos są rogi Minotaura.
  • Powierzchnia pałacu liczyła sobie ponad 20 tysięcy metrów kwadratowych.
  • Poza samym pałacem w Knossos zachowały się wille dawniejszych bogaczy, warsztaty rzemieślnicze oraz wiele innych budowli.
  • Pałac był wielokrotnie przebudowywany, niszczony i odbudowywany. Ostatecznego zniszczenia dokonali Achajowie, którzy podbili wyspę w XVI wieku przed naszą erą.
  • Bilety do pałacu Minosa w Knossos proponuję zakupić przez Internet jeszcze przed przyjazdem do miasta. Kolejki bywają długie i kręta, a przecież szkoda czasu na marnowanie czasu.