Bazylika Sagrada Familia słynna świątynia w Barcelonie

Bazylika Sagrada Familia w Barcelonie to jedna z najpopularniejszych atrakcji w mieście.

Barcelona, stolica Katalonii, to piękne miasto, w którym historia i tradycja przenikają się z przyszłością i nowoczesnością, a stare kamienice sąsiadują z futurystycznymi budynkami, rodem z filmów SF. Wielu podróżników odwiedza to miasto właśnie ze względu na niesamowite zabytki i architekturę, a szczególnie słynną Bazylikę Sagrada Falilia (Świątynia Pokutna Świętej Rodziny).

Trudno dziwić się popularności tej budowli, pojawia się ona w wielu miejscach przedstawiających Barcelonę, na plakatach, prospektach, drukach reklamowych, biletach lotniczych czy autobusowych, można zobaczyć ją dosłownie wszędzie. Ja również lecąc do Barcelony zaplanowałem wyprawę do słynnej bazyliki Sagrada Familia i niestety wizyta ta okazała się sporym rozczarowaniem, ale o tym później.

Jeżeli szukasz wygodnych i bezpiecznych wakacji w Hiszpanii, zajrzyj na tę stronę. Znajdziesz tam aktualne propozycje i pomysły na fantastyczny wypoczynek.

Świątynia Pokutna Świętej Rodziny (Sagrada Familia) w Barcelonie historia

Bazylika Sagrada Familia w Barcelonie określana jest jako kościół secesyjny, a więc powstały zgodnie z kierunkiem architektonicznym rozwijanym na przełomie XIX i XX wieku. Secesja była rodzajem buntu przeciwko bezmyślnemu naśladowaniu dawnych epok w architekturze i poszukiwaniem nowych stylów.

Pomysł na budowę Bazylika Sagrada Familia w formie, jaką ma dzisiaj, narodził się w umyśle katalońskiego architekta i inżyniera Antonio Gaudiego, znanego z wyjątkowych i nietuzinkowych pomysłów architektonicznych. Pracę nad projektem zleciła Gaudiemu kuria diecezjalna Sant Marti de Provenals miejscowości, która dziś jest częścią Barcelony.

Gaudi przejął projekt po innym architekcie Francisco Paula de Villar, którego wizja przyszłego kościoła nie odbiegała zbytnio od innych ówczesnych projektów sakralnych. Jednak Gaudi postanowił zbudować swój kościół zupełnie inaczej choć pozostał przy ogólnym zarysie stworzonym przez poprzednika. Pozostawił zatem kształt krzyża łacińskiego, jako podstawową formę świątyni, natomiast cała reszta była już czymś ze wszech miar odmiennym.

Najważniejszą częścią każdej świątyni (w oczach architekta oczywiście) są jej fasady. W tym wypadku front świątyni Sagrada Familia miały stanowić aż trzy główne fasady.

• Fasada Narodzin (Fachada del nacimiento) — główna fasada świątyni oraz jej najbardziej spektakularna część, a zarazem najstarsza część kościoła, która powstała w latach 1886 do 1930 i została wzniesiona dokładnie według wytycznych samego Gaudiego. Jej głównym motywem są postaci zwierząt, które symbolizują bogactwo świata, który stworzył Bóg. Poza tym są tam postaci i wydarzenia ze starego testamentu, takie jak ucieczka Żydów z Egiptu albo podstępny wąż prosto z raju.
• Fasada Pasji (Fachada de la Pasion) — część świątyni wzniesiona dopiero w roku 1954, a rzeźbienia i dekoracje pochodzą z roku 1986, wykonał je Josep Maria Subirachs. Symbolizuje ona mękę Chrystusa, przez co jest dość ponura. Cała stylistyka, ozdoby, rzeźby i atmosfera tego miejsca jest jakby jedną wielką Drogą Krzyżową.
• Fasada Chwały — budowa tej części bazyliki wciąż trwa.

Poza zdobnymi fasadami, ważną częścią w planie Gaudiego były strzeliste wieże, których do dziś w kościele powstało dziewięć, a kolejne cztery są w trakcie budowy. Wieże, których finalnie ma być osiemnaście, symbolizują dwunastu apostołów, czterech ewangelistów, a dwie ostatnie poświęcone są Jezusowi i jego matce.

Niestety skomplikowany projekt oraz nietypowe zdobienia znacznie przeciągnęły w czasie budowę świątyni i, pomimo że Gaudi poświęcił projektowi blisko czterdzieści lat swojego życia, budowa bazyliki do dziś nie została ukończona.

Linia czasu Bazyliki Sagrada Familia w Barcelonie

Losy Bazyliki Świętej Rodziny w Barcelonie były burzliwe i bardzo trudne. Okres ten przypadł na niełatwe czasy dla Hiszpanii. Dwie Wojny Światowe, Wojna Domowa no i mroczne czasy pod rządami Franco nie ułatwiały zadania.

Poniższa linia czasu pomoże Ci zrozumieć ilość pracy i przeciwności losu, przez które musieli przebrnąć budowniczowie spuścizny Gaudiego.

• 1882 – To rok, w którym rozpoczęły się prace budowlane przy świątyni. Wcześniej powołano do życia związek założycieli świątyni, by ci w kolejnych latach zakupili grunty pod budowę kościoła, a następnie pierwszy architekt Francisco de Paula del Villar wkopał kamień węgielny.
• 1883 – Antoni Gaudi przejmuje prace nad budową kościoła od Francisco de Paula del Villar.
• 1890 – W tym roku jest już gotowa krypta kościelna, a Gaudi przedstawia wstępne plany wyglądu przyszłego kościoła.
• 1892 – Rusza budowa fasady Narodzenia (Fachada del nacimiento), która zakończy się w roku 1930.
• 1917 – Upubliczniono gotowe projekty fasady Pasji (Fachada de la Pasion).
• 1925 – Zakończono prace w pierwszej wieży i dzwonnicy zarazem, noszącej nazwę Wieży Świętego Barnaby. Ma ona wysokość 100 metrów.
• 1926 – Gaudi umiera w tragicznym wypadku, a jego szczątki trafiają do krypty pod wciąż nieukończoną świątynią.
• 1936 – W Hiszpanii wybucha wojna domowa pomiędzy liberalną koalicją na rzecz demokracji a konserwatywnymi faszystami. Jest to ponury okres w dziejach Hiszpanii, gdyż kraj ten stał się swoistym poligonem, na którym inne mocarstwa europejskie, stają po jednej lub drugiej stornie, testowały nowoczesną broń w warunkach bojowych. Podczas działań zbrojnych dochodzi do licznych uszkodzeń i zniszczeń w budowanym kościele, a także do okropnych profanacji świątyni. Zniszczone zostaje także biuro, w którym pracował Gaudi.
• 1945 – Trwa usuwanie zniszczeń gotowej już części budowli, zwłaszcza krypty, w której spoczywają szczątki Gaudiego.
• 1954 – Rozpoczynają się prace przy Fasadzie Pasji (Fachada de la Pasion), które potrwają aż do roku 1977, w którym ukończone zostaną dzwonnice.
• 1990 – Powstają pierwsze zdobienia i rzeźby na Fasadzie Pasji.
• 2000 – W roku tym dokonano zamknięcia sklepienia transeptu i zakończenie prac przy nawie środkowej świątyni. Ruszają również prace przy fundamentach Fasady Chwały.
• 2002 – Trwa budowa szkoły parafialnej, krużganków, klasztoru Łaski Pańskiej, sklepienia ewangelistów oraz chóru Fasady Chały.
• 2010 – Papież Benedykt XVI dokonuje poświęcenia nowej świątyni.
• 2016 – Zaczyna się budowa wież Jezusa, Marii oraz 4 Ewangelistów.
• 2020 – Wybuch pandemii wstrzymuje prace na ponad rok.
• 2028 – Jest to rok, w którym zaplanowano ukończenie prac nad świątynią.

Poza powyższymi wydarzeniami budowniczowie Bazyliki Sagrada Familia muszą zmagać się z wieloma innymi przeciwnościami losu. Przykładem jest informacja, która pojawiła się w roku 2018, mówiąca, że budowa świątyni od ponad 100 lat jest niezgodna z prawem, gdyż nie ma na nią pozwolenia.

Okazało się, że pozwolenie takie zostało wydane w roku 1885, lecz pochodziło ono od władz miasta Sant Marti de Provenals, które nie było wówczas Barceloną, a władze tej ostatniej nigdy nie wyraziły zgody na budowę. Po kilku miesiącach władze miasta podpisały porozumienie z diecezją i wydały zgodę na budowę, po tym, jak ta wypłaciła miastu 41 milionów dolarów w ramach ugody.

Zwiedzanie Bazyliki Sagrada Familia w Barcelonie

Wejście do Bazyliki Świętej Rodziny w Barcelonie jest płatne, a ceny potrafią zmieniać się w zależności od sezonu i tego, gdzie je kupisz. My kupujemy bilety pod tym linkiem, jest to bardzo wygodne, a ceny atrakcyjne. Gdy już masz bilet, możesz zacząć zwiedzanie.

Według zamierzeń Gaudiego Bazylika Świętej Rodziny w Barcelonie miała przypominać żywą istotę i pulsujący witalnością organizm. Szczególnie widać to po fasadzie Narodzin, która pełna jest rzeźb i dekoracji przypominających żywą materię.

Podobnie jest wewnątrz świątyni, gdzie fantazyjnie wyprofilowane łuki stykają się z sobą wysoko nad ziemią, tworząc wrażenie wnętrza ogromnego szkieletu (takie przynajmniej odniosłem wrażenie).

Patrząc na rzędy kolumn, ciągnące się przez całą długość w dalszej części świątyni, można mieć wrażenie wędrówki przez las, pełen marmurowych, strzelistych drzew. W niektórych miejscach uczucie to potęguje się jeszcze, gdyż wysokie kolumny w nawie głównej nikną pod sklepieniem splątane niczym gałęzie prehistorycznych drzew.

Jednak wnętrze świątyni robi wrażenie przede wszystkim całą paletą barw, które wpadają do bazyliki przez liczne i niezwykle kolorowe witraże. Duża ilość światła jest wielkim plusem budynku, który dzięki temu wydaje się radosny i pełen życia. Również przestrzeń wewnątrz robi wrażenie. Bazylika jest ogromna i według dostępnych danych ma ona cztery i pół kilometra kwadratowego powierzchni, która może pomieścić ponad 12 tysięcy wiernych.

Ciekawym miejscem jest krypta kościelna, w której spoczywają szczątki Gaudiego. Jest to jednocześnie jedno z niewielu miejsc w kościele, które zostało ukończone jeszcze za jego życia. To tutaj mieści się również muzeum poświęcone Gaudiemu oraz samej Sagrada Familia (dawniej w pomieszczeniach tych mieściła się pracownia architekta).

Dom Gaudiego w Barcelonie jako część zwiedzania Bazyliki Sagrada Familia

Dom, w którym Gaudi mieszkał w latach od 1096 do 1925 stoi w Parku Guell. Od roku 1992 jest on częścią muzeum poświęconego słynnemu architektowi. Domem zarządza Fundacja Junta Constructora del Temple Expiatori de la Sagrada Familia. Jest to budynek uważany za modelowy, zgodny z dziełami Gaudiego. Zaprojektował go Francesc d’Assis Berenguer, który był przyjacielem i prawą ręką Gaudiego.

Celem fundacji jest podniesienie świadomości na temat życia i twórczości architekta, dlatego też dom, w którym artysta żył i tworzył, został odnowiony i zrekonstruowany dokładnie tak, jak wyglądał on w czasie gdy żył w nim Gaudi. Odnaleziono oraz odkupiono oryginalne przedmioty użytku domowego, które znajdowały się w nim za życia architekta.

Gdy odwiedzisz dom Gaudiego, dowiesz się, że był on nie tylko utalentowanym architektem, ale także projektantem mebli, przedmiotów użytkowych i rekreacyjnych. Zgromadzono tu także jego osobiste rzeczy i dokumenty związane z jego życiem.

Dlaczego Bazylika Sagrada Familia nie została jeszcze ukończona

Przyczyn, dla których bazylika Świętej Rodziny w Barcelonie nie została jeszcze ukończona, jest wiele. Musisz pamiętać, że sam pomysł i konstrukcja kościoła jest bardzo skomplikowana. Poza tym nad całym projektem od początku unoszą się czarne chmury.

Ogromna złożoność projektu, niespodziewana śmierć architekta, wybuch wojny domowej w Hiszpanii, w trakcie której zostają zniszczone oryginalne plany, wykonane przez Gaudiego, no i oczywiście ograniczone finanse, spowodowały to, że projekt pozostaje niedokończony od tak wielu lat.

Pamiętaj, że kościół Sagrada Familia nie jest dotowany z żadnych środków państwowych ani kościelnych, a każde euro przeznaczone na budowę, pochodzi z biletów oraz od darczyńców.

Bazylika Sagrada Familia (Świątynia Pokutna Świętej Rodziny) w Barcelonie Informacje i ciekawostki

• Okres secesji w architekturze rozpoczął się pod koniec XIX wieku, a najwcześniej w Polsce.
• Przykładem na architekturę secesyjną w Polsce jest Stary Teatr imienia Heleny Modrzejewskiej w Krakowie lub piękne kamienice Pod Żabami w Bielsku-Białej.
• Bazylika Sagrada Familia była inspiracją dla naszego artysty Tomasza Bagińskiego przy realizacji filmu Katedra, za który otrzymał Oskara. Niewielu wie, że film Bagińskiego był animacją opowiadania Jacka Dukaja o tym samym tytule.
• Najstarsza część bazyliki Sagrada Familia w Barcelonie, zwana Fasadą Narodzin wpisana została na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
• Budowa Bazyliki Sagrada Familia nie jest wspierana przez instytucję kościelne ani rządowe. Od samego rozpoczęcia prac budowa sponsorowana była z datków i prywatnych darowizn. Zwyczaj ten pozostał do dziś i jest jedną z przyczyn, dla których budowa trwa już ponad 130 lat.
• Zakończenie budowy Sagrada Familia planowane jest na koniec tego dziesięciolecia.
• Bazylika ma długość 60 metrów, a szerokość to 95 metrów.
• Na szczyt najwyższej wieży można dostać się windą lub użyć schodów, mających 400 stopni.
• Gaudi, projektując świątynię, pilnował, by nie była ona wyższa od najwyższego wzniesienia w mieście, jakim jest góra Montjuice. Artysta był zdania, że to naturalne, boże dzieło powinno górować nad miastem.
• W roku 2026 przypada setna rocznica śmierci Gaudiego. Początkowo planowano ukończyć budowę z tej właśnie okazji, lecz dziś już wiadomo, że to się nie uda.
• Po ukończeniu budowy Sagrada Familia będzie najwyższym kościołem na świecie.
• Wysokość głównej wieży ma wynosić ponad 172 metry.
• Obecnie najwyższą świątynią jest kościół z Ulm w Niemczech (161 metrów).
• Gaudi uważał, że popularne formy architektoniczne, składające się z trójkątów, kwadratów i prostokątów zdarzają się w naturze bardzo rzadko, postanowił zatem eksperymentować z krzywiznami i brakiem symetrii.
• Co roku Sagrada Familia odwiedzana jest przez ponad 3 miliony turystów i jest najczęściej odwiedzanym zabytkiem w całej Hiszpanii.

Angielska wersja artykułu