Roztoczański Park Narodowy to jedno z tych miejsc w Polsce, które oparło się rozpychającej się łokciami cywilizacji. Dzięki temu dzisiaj można pospacerować w nietkniętych ludzką ręką terenach, podziwiając dzieło matki natury. A uwierz mi, naprawdę jest co podziwiać!
Szlaki poprowadzone wśród gęstych lasów zachęcają do spacerów, a punkty widokowe na szczytach okolicznych wzgórz pozwalają spojrzeć na okolicę z zupełnie innej perspektywy.
Jednak nie tylko leśne trasy czekają tutaj na wędrowców. Oprócz nich można znaleźć tutaj inne atrakcje, które bawią i jednocześnie edukują. Mowa między innymi o Muzeum Roztoczańskiego Parku Narodowego i hodowli zachowawczej Konika Polskiego we Floriance.
W tym przewodniku znajdziesz informacje o wszystkich najciekawszych miejscach Roztoczańskiego Parku Narodowego oraz dowiesz się wielu ciekawostek na jego temat.
Krótko o Roztoczańskim Parku Narodowym
Roztoczański Park Narodowy powstał w roku 1974 roku. W jego skład weszło ok. 5 tys. ha lasów. Park od tego czasu ewoluował i powiększał swoje tereny. Dziś zajmuje dokładnie 8 483 ha, z czego ponad 600 ha to obszar objęty ochroną ścisłą.
Co ciekawe, ochrona tego zakątka Polski rozpoczęła się już 400 lat wcześniej. Wpływ na to miała decyzja właściciela tych ziem Jana Zamoyskiego, który postanowił w okolicy Bukowej Góry urządzić enklawę dla okolicznej zwierzyny. Na wygrodzonym specjalnie terenie, trzymano sarny, łosie, jelenie, dziki, wilki i żbiki. Jednym z mieszkańców były także tarpany, czyli leśne dzikie konie.
Niestety pod koniec XVIII wieku postanowiono zlikwidować enklawę, a zwierzęta wypuszczono lub, jak w przypadku tarpanów rozdano okolicznym mieszkańcom.
Całe szczęście, że okolicznymi dzikimi terenami zainteresowali się w końcu badacze. Dzięki ich pracy zaczęto po raz kolejny wyznaczać tereny, które według ich wiedzy należałoby chronić. I tak w roku 1936 powstał pierwszy rezerwat ochrony ścisłej obejmujący obszar Bukowej Góry.
Do roku 1974 pod ochroną znajdowało się już 11 obszarów o łącznej powierzchni 1236 ha. Ogromne walory przyrodnicze skłoniły wówczas rządzących do utworzenia parku narodowego.
Zwierzęta w Roztoczańskim Parku Narodowym
Roztoczański Park Narodowy to dom wielu zwierząt. Zarówno tych małych jak i tych dużych. Oprócz Konika Polskiego, który zamieszkał przy Stawach Echo w dzikiej gęstwinie, można spotkać łosie, sarny, jelenie, dziki, a także wilki czy rysie. Oczywiście nie należy zapominać i o tych mniejszych, których jest tu od zatrzęsienia. Ślimaki, płazy, owady i ptaki szczególnie upodobały sobie te tereny.
Samych chrząszczy jest tu około 2000 gatunków, nie dziwi więc, że pobliskim Szczebrzeszynie to chrząszcz stał się prawdziwym symbolem!
By poznać bliżej mieszkańców lasu warto udać się do Muzeum Roztoczańskiego Parku Narodowego. Tam na naprawdę ciekawych wystawach poznasz ich praktycznie wszystkich. A jak masz mało czasu, to chociaż podjedź do pobliskiego Józefowa. Tam na rynku stoi fontanna, która pokazuje wszystkie największe zwierzaki zamieszkujące park
Najciekawsze miejsca Roztoczańskiego Parku Narodowego (szlaki, muzeum, ciekawostki)
Roztoczański Park Narodowy jest pełen atrakcji i każdy znajdzie tutaj coś dla siebie. Ci bardziej aktywni z pewnością pokochają wytyczone szlaki, które prowadzą przez leśne ostępy. Z kolei bardziej „stacjonarni” zdecydowanie polubią kąpielisko nad stawami Echo, gdzie leżąc na ręczniku zażyją kąpieli słonecznej, a jak już się zgrzeją za mocno, to ochłodzą się w czystej wodzie.
Natomiast ciekawscy i chętni wiedzy polubią muzeum w Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym. No i te koniki we Floriance! To chyba jest największa atrakcja tego uroczego zakątka!
Ścieżka na Bukową Górę (trasa zielona)
Ścieżka na Bukową Górę to jeden ze szlaków, które pozwolą nam bliżej przyjrzeć się roztoczańskiej przyrodzie. Zaczyna się ona tuż przy Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym (to tam musisz kupić bilet wstępu na teren parku) i momentalnie zagłębia się w las.
Po krótkim spacerze natrafisz na pierwszą atrakcję ścieżki, czyli ustawione pokaźnych rozmiarów kamienie. Warto przyjrzeć im się bliżej. Jeden z nich jest nazwany „Głazem Papieskim” z kolei ten z wyrytym orłem to „Pomnik Pamięci Poległych Leśników”.
Dalsza trasa prowadzi już w obszar ochrony ścisłej parku, co doskonale widać po powalonych, starych bukach. Obraz jaki tworzą nieuprzątnięte, rozkładające się olbrzymy tworzą wręcz bajeczny widok zachęcający do dalszego spaceru, a ten za moment będzie ciut bardziej wymagający. Wszystko przez konieczność pokonania znacznej różnicy wzniesienia (po schodach).
Mimo niedogodności warto wspiąć się wyżej, bo już za moment dojdziesz do punktu widokowego, z którego rozciąga się piękny widok na typowo roztoczański krajobraz.
Z tego miejsca możesz ruszyć dalej do miejscowości Sochy (by tam zobaczyć cmentarz upamiętniający krwawą pacyfikację), lub możesz wrócić w pobliże głazów i ruszyć ścieżką na Piaseczną Górę.
- Długość ścieżki: 2,6 km.
- Niedogodności: Ogromne ilości krwiopijnych komarów. Można się troszkę zasapać na podejściu.
- Pozostałe informacje: Ścieżka niedostępna dla rowerów.
Ścieżka na Piaseczną Górę (trasa żółta)
Kolejna ścieżka umiejscowiona w lasach Roztoczańskiego Parku Narodowego to ta prowadząca na Piaseczną Górę. Jest ona co prawda mniej spektakularna niż ta, którą możemy wejść na Bukowa Górę i jest też mnie wymagająca (nie ma tak stromych podejść), ale mimo to warto nią pospacerować. Powód jest prosty, otoczenie jest całkiem przyjemne, a ze szczyty Piasecznej Góry rozpościera się całkiem ładny widok na zachodnią część Zwierzyńca.
By dotrzeć do tego miejsca można skorzystać z dwóch tras. Pierwsza, jak już wspominałem, znajduje się tuż przy głazach w drodze na Bukową Górę (skrzyżowanie szlaków). W momencie powrotu z góry.
Druga zaczyna się przy Stawach Echo (z wejściem od ulicy Plażowej), następnie prowadzi wydmą przez bór sosnowy do Pomnika Pamięci i Poległych Leśników i dalej już jak w przypadku pierwszego szlaku.
- Długość ścieżki: 3,1 km.
- Niedogodności: Ogromne ilości krwiopijnych komarów i malutkich rozmiarów pająki (lekko przypominające kleszcze).
- Pozostałe informacje: Ścieżka niedostępna dla rowerów.
Muzeum Roztoczańskiego Parku Narodowego
Muzeum Roztoczańskiego Parku Narodowego jest miejscem, które kompletnie nas zaskoczyło. Jesteśmy przyzwyczajeni, że takie miejsca przy polskich parkach narodowych wyglądają w zasadzie zawsze tak samo. Kilka wypchanych zwierzaków, tablice informujące o tym czym się dany park zajmuje i to praktycznie wszystko.
W Muzeum Roztoczańskiego Parku Narodowego jednak zupełnie inaczej. Co prawda wypchane zwierzaki są i tutaj i stanowią one główną atrakcję tego miejsca, jednak sposób ich wyeksponowania jest zupełnie inny niż gdziekolwiek indziej. Tutaj postanowiono zrobić coś więcej niż tylko zamknąć futrzaki w szklanych gablotach i wykonano rewelacyjne dioramy.
W ten sposób uzyskano niesamowity efekt „żywego” lasu. Tu taplają się w błocie dziki, tam walczą na rykowisku jelenie, puszyste liski bawią się przy norze, a ogromne wilki skradają się za swoim przyszłym posiłkiem. No i ten niedźwiedź, który szuka pożywienia w leśnej gęstwinie.
Jedyny zgrzyt, jaki nas tutaj spotkał, to jakość przewodnictwa. Niestety nie współgrało ono z jakością wykonania wystaw i było po prostu kiepskie. Być może młoda dziewczyna, która nas oprowadzała, była tutaj tylko na wakacyjnej pracy, ale i tak to marne usprawiedliwienie. Takich głupot jak podczas zwiedzania muzeum to już dawno nie słyszeliśmy. Opowieści o „jakichś tam” zwierzakach, trawożernych ważkach, ptakach co mają grubą sierść, przez co nie gryzą ich komary i inne takie kwiatki, były równie ciekawe co absurdalne 😊
Mimo to warto wysupłać kilka groszy i zobaczyć to miejsce, bo tak jak wspominałem wcześniej, jest po prostu rewelacyjnie wykonane!
- Czas zwiedzania: około 45 minut z przewodnikiem.
- Cena biletu: normalny – 14 zł (obejmuje wystawy stałe i czasowe), ulgowy – 7 zł.
- Parking przy ośrodku: 3 zł (za każdą godzinę postoju).
- Zgubienie biletu – 40 zł.
Stawy Echo – kąpielisko i wieża widokowa (trasa niebieska, trasa czarna)
Jedną z większych atrakcji Roztoczańskiego Parku Narodowego są Stawy Echo. To tu, o ile zapragniesz chłodu, możesz wziąć orzeźwiającą kąpiel, tak jak to czynią w okresie letnim tysiące turystów.
Kompleks stawów powstał w latach 1929-1934 na miejscu mokradeł rzeki Świerszcz. Po uregulowaniu rzeki i wytyczeniu obszaru zalewowego powstały 4 stawy. To właśnie w największym z nich, przylegającym do zalesionej wydmy, utworzono wspomniane kąpielisko.
Trzeba przyznać, że jest to wyjątkowej urody miejsce. Krajobraz, jaki roztacza się z platform widokowych, wybudowanych nad plażą jest fenomenalny i na długo zapada w pamięci. Szczególnie fantazyjny jest spektakl, gdy powolutku zachodzące słońce zaczyna kolorować okoliczne lasy na złociste kolory.
Jak dotrzeć do stawów Echo?
Stawy położone są około 1 km od Zwierzyńca. By tu dotrzeć można przejść szlakiem zaczynającym się tuż przy zabytkowym browarze. Prowadzi ona przez okoliczne bory sosnowe. Co ważne, to ścieżka jest udostępniona również rowerzystom i przystosowana dla osób niepełnosprawnych (tak jak wieża przy stawach Echo).
Oprócz tego można wybrać ścieżkę prowadzącą wzdłuż doliny rzeczki Świerszcz. Trasa zaczyna się przy Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym w Zwierzyńcu. Zmotoryzowani nie muszą się martwić. Tuż przy stawach zlokalizowano parking, więc i samochodem można tutaj spokojnie dojechać.
- Ścieżka po wydmach do Stawów Echo: długość 1,7 km, niedostępna dla rowerów.
- Ścieżka do Stawów Echo: długość 1,2 km, dostępna dla rowerów.
- Cena za parking: 10 zł samochód osobowy/motocykl.
Wieża Biały Słup na Białej Górze
Na Roztoczu można znaleźć całkiem sporo wież widokowych. Porozrzucane są one po kilku miejscowościach, a dalekosiężne plany mówią o utworzeniu Szlaku Wież Widokowych po Roztoczu. Jedna z platform widokowych ukazujących piękno tego regionu została wybudowana na Białej Górze, tuż obok Roztoczańskiego Centrum Naukowo Edukacyjnego.
Z jej szczytu można podziwiać spory kawałek Roztoczańskiego Parku Narodowego. Przed Tobą roztoczy się widok na Bukową Górą, obszar ścisłej ochrony i na dolinę rzeki Wieprz wraz z panoramą Roztocza Środkowego. Warto tu być!
Jak by tego było mało to tuż obok ścieżki prowadzącej na wieżę można poobserwować hodowle bydła białogrzbietego, które tutaj znalazło dla siebie azyl.
- Czas przejścia ścieżki: około 15 min.
- Parking: tuż przy drodze ze Zwierzyńca na Józefów.
Florianka – hodowla Konika Polskiego (trasa czerwona)
Skoro w logo Roztoczańskiego Parku Narodowego umieszczono Konika Polskiego, to jasne jest, że można go tutaj spotkać. Są dwa miejsca, gdzie możemy bliżej przyjrzeć się tym przyjaznym zwierzakom. Pierwsze to wieża widokowa przy stawach Echo, gdzie możemy (przy odrobinie szczęścia) zobaczyć dziko pasące się koniki.
Drugim i zdecydowanie fajniejszym miejscem, jest hodowla stajenna we Floriance, która jest uzupełnieniem hodowli rezerwatowej. Tutaj koniki są na wyciągnięcie ręki, z czego w szczególności lubią korzystać najmłodsi. Masowe czochranie koników odbywa się za obopólną radością. Koniki chętnie podstawiają grzywy, a dzieciaki piszcząc z radości, zagłębiają w nich palce. Zresztą co tu dużo pisać. Sam też dałem się ponieść zabawie! O czym możesz się przekonać, czytając nasz wpis o tym niesamowitym miejscu!
- Czas pokonania trasy ze Zwierzyńca (w jedną stronę): Pieszo: 1 godzina 40 min, Rowerem: około 30 min.
- Cennik biletów: Bilet normalny: 6 zł, ulgowy: 3 zł.
Niezbędnik turysty odwiedzającego Roztoczański Park Narodowy – informacje praktyczne
Gdzie znajduje się siedziba parku?
Siedziba Roztoczańskiego Parku Narodowego znajduje się w pięknym, zabytkowym pałacu Plenipotenta (dawnego zarządcy tych ziem).
Dyrekcja: ul. Plażowa 2, 22-470 Zwierzyniec.
Czy muszę kupić bilet i ile kosztuje?
Tak! By wejść na teren Roztoczańskiego Parku Narodowego, musisz kupić bilet wstępu. Pełen cennik jest umieszczony w tabeli opłat udostępnionej na stronach parku.
Bilety możesz kupić w Informacji Turystycznej, w Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym w Zwierzyńcu, oraz przed wejściem na trasę rowerową do Florianki wprost od strażnika parku.
Wstęp na ścieżkę przyrodniczą na Bukową Górę oraz trasę rowerową do Florianki kosztuje:
- Karta jednodniowa normalna: 6 zł.
- Karta jednodniowa ulgowa: 3 zł.
- Karta tygodniowa: 12 zł.
Czy mogę zbierać grzyby i jagody?
Niestety, na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego nie można zbierać grzybów i jagód. Wszelkie niszczenie roślin, pozyskiwanie, wykorzystywanie jest surowo wzbronione!
Czy mogę wejść do Roztoczańskiego Parku Narodowego z psem?
Tak! Dopuszcza się przebywanie psów na uwięzi terenie parku z wyłączeniem miejsc:
- obszarów objętych ochroną ścisłą (ścieżka przyrodnicza na Bukową Górę na odcinku przebiegającym przez obszar ochrony ścisłej Bukowa Góra, oraz Szlak Partyzancki na odcinku przebiegającym przez obszar ochrony ścisłej Jarugi),
- terenu plaży przy stawie nr 4. (kąpielowym) w kompleksie Stawów Echo,
- budynku Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego,
- budynku Izby Leśnej we Floriance,
- budynku Roztoczańskiego Centrum Naukowo-Edukacyjnego,
- budynku Punktu Informacji Turystycznej przy Ośrodku Edukacyjno–Muzealnym.
Psy asystenci osób niepełnosprawnych mogą przebywać na terenie całego parku.
Roztoczański Park Narodowy Ciekawostki
- Najbardziej zalesiony park w Polsce – prawie 96 % terenu parku porastają drzewa.
- Konik Polski – w logo Roztoczańskiego Parku Narodowego widnieje Konik Polski, którego możesz zobaczyć między innymi we Floriance.
- Obuwik pospolity – to roślinny symbol Roztoczańskiego Parku Narodowego. Jest to roślina naczyniowa, ujęta w europejskim programie różnorodności Natura 2000.
- Stawy Echo – Stawy są napełniane wczesną wiosną, a na przełomie października i listopada woda jest spuszczana.
- Stawy Echo wysychają – niestety rzeczka Świerszcz z roku na rok tłoczy coraz mniej wody, co prowadzi do wysychania stawów.
- Żółw Błotny – jest wielką rzadkością w parku. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat tylko 5 razy zaobserwowano te gady na terenie parku.
- Drapieżne zwierzęta w RPN – na terenie parku żyje aktualnie rodzina wilków (5-6 sztuk), oraz 2-3 dorosłe rysie.
- Królestwo grzybów – na terenie parku można znaleźć wiele rodzajów grzybów. Wśród tych, które znają wszyscy znajdują się takie ciekawostki jak Mądziak Malinowy. Ten pochodzący z Ameryki Północnej grzyb został odkryty na granicy parku w roku 2018. Jego cechą charakterystyczną jest zapach, który przypomina zgniłe mięso.
- Roztoczańska Konna Straż Ochrony Przyrody im. 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich – to stowarzyszenie powstałe w roku 1984. Wolontariusze patrolują Roztoczański Park Narodowy na koniach lub pieszo, dbając o bezpieczeństwo turystów i chroniąc przyrodę.
