Poniższe informacje, dotyczące Bożego Narodzenia w Hiszpanii zebraliśmy, korzystając z własnych doświadczeń i relacji naszych hiszpańskich przyjaciół. Wasze doświadczenia mogą znacznie różnić się od naszych, gdyż Hiszpania jest niesamowicie zróżnicowana kulturowo i narodowościowo.
Hiszpania to bardzo ciepły kraj, zwłaszcza jego południowa część, z którą jesteśmy szczególnie związani. Trudno nam było przywyknąć do celebracji Świąt Bożego Narodzenia w miejscu, w którym na dworze jest ponad 20 stopni, a ludzie spędzają popołudnia na plaży.
Jak Hiszpanie obchodzą Święta Bożego Narodzenia i jak wyglądają przygotowania do nich? O tym oraz o innych ciekawostkach przeczytacie w poniższym artykule. Opowiemy także o świątecznych tradycjach i noworocznych zwyczajach.
Boże Narodzenie w Hiszpanii
Święta Bożego Narodzenia w Hiszpanii różnią się od naszych, polskich tradycji. Rodacy przebywający podczas świąt na Półwyspie Iberyjskim, zwłaszcza na południu, mogą być bardzo zdziwieni tutejszymi zwyczajami.
Jeszcze do niedawna Hiszpanie nie celebrowali z wielkim rozmachem Bożego Narodzenia w grudniu, a najważniejszym ze świąt było Święto Trzech Króli, przypadające na 6 stycznia. Zgodnie z dawną tradycją to właśnie wtedy dzieci otrzymują prezenty, a przynosi je nie Święty Mikołaj, tylko Troje Mędrców. Na wsiach i w bardziej tradycyjnych miasteczkach zwyczaj ten trwa do dziś.
Jedną z tradycji, którą bardzo lubimy, są organizowane na początku stycznia pochody Trzech Króli (La Cabalgata de Reyes Magos), którzy pod postacią przebierańców, spacerują w barwnych korowodach lub są wożeni na wielkich platformach, z których rozdają ludziom słodycze.
Parady takie są bardzo kolorowe, a towarzysząca im atmosfera bardzo luźna i wesoła. Właśnie atmosfera świąt w Hiszpanii była dla nas największym zaskoczeniem. Nasze Boże Narodzenie to atmosfera powagi, nadęcie i kurczowe trzymanie się wyznaczonych przez tradycje obrzędów.
Hiszpanie natomiast spontanicznie bawią się i śmieją, a przez cały czas towarzyszy im muzyka flamenco, w której rytm ludzie, bez względu na wiek, tańczą i pląsają po ulicach. Całe miasta zdobione są kwiatami, światełkami i ręcznie szykowanymi ozdobami. Oczywiście obecnie nie brakuje choinek i ozdób z supermarketów, w końcu żyjemy w zglobalizowanym świecie.
Wigilia Bożego Narodzenia w Hiszpanii
Wigilia Bożego Narodzenia rozpoczyna się uroczystościami na ulicach hiszpańskich miast. Są to kolorowe parady mieszkańców, przebranych w ludowe stroje. W niektórych regionach ludziom towarzyszą zwierzęta, a wszystko przy dźwiękach ludowej muzyki.
Głównym posiłkiem podczas hiszpańskiego Bożego Narodzenia jest kolacja wigilijna. W niektórych regionach obchodzi się ją 24 grudnia, a w innych 25. Jak wiadomo, Hiszpanie lubią dobrze zjeść, a hiszpańska kuchnia uważana jest za jedną ze smaczniejszych w Europie. Pomyślcie zatem tylko jakie cuda gospodynie szykują na świąteczny stół.
Hiszpanie nie wypatrują pierwszej gwiazdki, by rozpocząć kolację wigilijną. Tutaj ostatni posiłek zawsze jada się bardzo późno, a więc i do kolacji świątecznej zasiada się dopiero po godzinie dwudziestej drugiej. Spotkanie odbywa się najczęściej w domu najstarszego członka rodziny i trwa ono aż do czasu, gdy starsi udają się do kościoła, a młodzi do lokalnych klubów i barów.
W Wigilię Bożego Narodzenia na hiszpańskie stoły trafiają najlepsze potrawy, na jakie dana rodzina może sobie pozwolić, przy czym dania nie są postne i jest to kolejna różnica pomiędzy polską tradycją a hiszpańską. Podczas gdy my w wigilię nie jemy mięsa, Hiszpanie objadają się nim w najlepsze.
W większości rodzin dzieci nie otrzymują prezentów w wigilię, dostaną je dopiero 6 grudnia w święto Trzech Króli. W wielu regionach nie wierzy się także w świętego Mikołaja.
Świąteczny obiad w Hiszpanii
Świąteczny obiad w hiszpańskim domu jest bardzo obfity i pojawiają się na nim potrawy pozostałe z kolacji wigilijnej plus tradycyjna warzywna zupa z dodatkiem kiełbasy i kaszanki. Częstym dodatkiem do zupy są także klopsiki smażone z oliwkami oraz kurczak pieczony ze śliwkami i orzechami.
Deser to oczywiście słodkie ciasta pozostałe z wigilii i cała masa owoców. Całość zapija się bardzo słodkim, hiszpańskim winem.
Potrawy na wigilijnym i świątecznym stole w Hiszpanii
Tradycyjnie na świąteczny stół w Hiszpanii trafia indyk, jagnięcina, wieprzowina i oczywiście owoce morza, a ci, których na to stać raczą się homarami i innymi bardziej wyszukanymi rarytasami. Jednak u nikogo nie może zabraknąć consome, czyli hiszpańskiego rosołu.
Po kolacji podaje się słodkie wypieki, marcepan i czekoladę. Najpopularniejszym z ciast jest słodki migdałowy turron. Jest to rodzaj nugatu podawany w postaci kostek. Turron wyrabiany jest z miodu, cukru i jajek z dodatkiem orzechów i migdałów.
Innym słodkim deserem podczas Bożego Narodzenia w Hiszpanii jest Roscón de Reyes, zwane ciastem trzech króli. Jest to najczęściej drożdżowe ciasto wypełnione budyniem lub bitą śmietaną, ozdobione owocami i orzechami. Tradycja wypieku tego przysmaku sięga średniowiecza i wiąże się z nim pewna stara tradycja. Mianowicie, podczas ozdabiania, ukrywa się w nim malutką figurkę Jezusa. Ten, kto trafi na nią w swoim kawałku, może liczyć na masę szczęścia w przyszłym roku.
Szopka bożonarodzeniowa w Hiszpańskich domach
Niemal w każdym hiszpańskim domu stawia się podczas świąt bożonarodzeniową szopkę, zwaną Portal de Belen. Jest to ozdoba tak powszechna, jak nasza choinka ozdobiona bombkami.
Portal de Belen to diorama przedstawiająca betlejemską stajenkę z tradycyjnymi postaciami, jakimi są Maryja, Józef i dziecko Jezus, leżący w żłobie. Oczywiście jest to podstawowa wersja szopki, bardziej rozbudowane konstrukcje zawierają całą masę ludzi i zwierząt. Jedną z zabawniejszych postaci, jakie widzieliśmy, był cygan, robiący kupę za stajenką.
W wielu domach to właśnie Portal de Belen, a nie choinka jest centralnym miejscem, przy którym gromadzi się rodzina podczas świąt. Hiszpania jest krajem katolickim i wiele osób potwierdza swoją wiarę wizytą w kościele zaraz po wigilijnej kolacji. Msza wigilijna nazywa się misa del gallo i podobnie jak nasza pasterka rozpoczyna się o godzinie 24:00.
Hiszpania, pomimo silnych związków z chrześcijaństwem, podobnie jak inne kraje Europy staje się coraz bardziej laicka. W wielu domach powiela się dawne tradycje, lecz młodzi ludzie nie przywiązują już wielkiej wagi do ich znaczenia. Gdy starsi udają się do kościoła na świąteczną mszę, wielu młodych ludzi wychodzi na imprezę, by bawić się do rana w pobliskich klubach.
Świąteczna przerwa w Hiszpanii i słynna loteria
Musisz pamiętać, że podczas świątecznej przerwy w Hiszpanii w zasadzie niczego nie załatwisz. Urzędy i biura w większości pozostają nieczynne od 22 do 26 grudnia, lecz tak naprawdę nie masz tam czego szukać aż do 8 stycznia.
Początkiem świątecznej przerwy (El Puente) jest słynna bożonarodzeniowa loteria (El Gordo). Gra w nią chyba każdy Hiszpan, a przynajmniej my nie spotkaliśmy nikogo, kto by nie grał. W sumie nie ma się czemu dziwić, do zgarnięcia było ostatnio ponad 2 miliardy euro.
Ceremonia losowania to wielkie wydarzenie, które relacjonowane jest w telewizji w pierwszy dzień świątecznej przerwy. Podczas trwania relacji na scenie występują słynni prezenterzy i znane hiszpańskie gwiazdy, a oprawa przedstawienia jest fantastyczna, bogata i kolorowa. Losującymi zwycięskie numery są dzieci i to one odśpiewują (dosłownie) wylosowane numery.
Tradycje świąteczne w różnych regionach Hiszpanii
Hiszpania jest bardzo zróżnicowana regionalnie. W wielu miejscach istnieją tradycje zupełnie nieznane w sąsiednim regionie.
W Katalonii dla przykładu nie wierzy się w Świętego Mikołaja, jego rolę i funkcję przejęła dziwna drewniana istota, zwana Caga Tió przypominające pień drzewa. Ubiera się ją w regionalne stroje i ozdabia wstążkami i haftowanymi obrusami. W noc przed świętem Trzech Króli rodzice chowają pod nim prezenty, a rano dzieci biją stwora rózgami, aż ten wydali z siebie podarunki.
W Kraju Basków zamiast Świętego Mikołaja pojawia się wesoły dziad noszący imię Olentzero. Jest on olbrzymem, który podczas świąt ubiera się w strój wieśniaka i pali fajkę. 23 grudnia rozpoczyna on swoją wędrówkę przez kraj i zostawia grzecznym dzieciom prezenty.
Innym zwyczajem pojawiającym się w niektórych regionach Hiszpanii jest tamtejsza odmiana dobrze nam znanego Prima Aprilis, zwanego Día de los Santos Inocentes. Zwyczaj ten przypada na 28 grudnia i trzeba bardzo uważać na to, by nie paść wówczas ofiarą mniej lub bardziej złośliwego żartu.
Sylwester i Nowy Rok w Hiszpanii
Obchody Sylwestra i Nowego Roku w Hiszpanii są dość podobne do tych znanych z innych krajów Europy i świata.
Sylwester, zwany tutaj Nochevieja, Hiszpanie spędzają wspólnie z rodziną i przyjaciółmi. Na południu kraju zabawy odbywają się najczęściej na powietrzu zwykle na plażach i w pobliżu kurortów. Jeżeli pogoda nie pozwala, Hiszpanie spotykają się w domach w towarzystwie najbliższych przyjaciół.
Blisko północy ludzie szykują się na nadejście Nowego Roku. W telewizji odbywa się wówczas transmisja z placu Puerta del Sol i wszyscy oczekują wspólnie na bicie dzwonu umieszczonego nad zegarem Reloj de Gobernacion na słynnym budynku Casa de Correos.
Ważną częścią noworocznej tradycji jest zjedzenie jednego winogrona na każde z dwunastu uderzeń zegara. Wbrew pozorom nie jest to takie proste, zwłaszcza gdy trafią się duże i soczyste grona. Wraz z ostatnim uderzeniem dzwonu ludzie składają sobie życzenia, a następnie wychodzą na ulicę i pobliskie place, by spotkać się z przyjaciółmi i sąsiadami. Wspólne świętowanie trwa często do białego rana.
W wielu hiszpańskich miastach organizuje się wielkie, plenerowe imprezy, podczas których odbywają się koncerty i zabawy. Często na zakończenie miasto organizuje pokazy sztucznych ogni.
Nowy Rok to czas rekonwalescencji i odpoczynku po szaleństwie sylwestrowej nocy. Większość restauracji, sklepów i pubów jest zamknięta, za to na mieście pojawiają się obwoźni sprzedawcy churros oferujących tradycyjne ciastka z czekoladą i gorącą kawę.
Boże Narodzenie, Sylwester i Nowy Rok w Hiszpanii ciekawostki
- Hiszpania jest bardzo religijnym krajem, zwłaszcza na tle laickiej Europy. Co za tym idzie Boże Narodzenie, jest tu bardzo ważnym świętem.
- Świąteczna przerwa w Hiszpanii zaczyna się już 22 grudnia. Jest to bardzo ważny dzień dla mieszkańców Hiszpanii. Nie dość, że zaczynają się wolne dni, to jeszcze tego właśnie dnia odbywa się losowanie dużych kwot pieniędzy w świątecznej loterii. Ostatnio do rozlosowania było ponad 2 miliardy euro.
- W wielu miejscach Hiszpanii nie wierzy się w Świętego Mikołaja.
- Szopka świąteczna, rozstawiana w każdym domu, staje się centralnym miejscem spotkań rodziny i przyjaciół.
- Do niedawna w niektórych częściach Hiszpanii nie obchodzono zbyt hucznie Bożego Narodzenia w grudniu.
- Bardzo ważnym świętem w Hiszpanii jest święto Trzech Króli.
- W Hiszpanii dzieci dostają prezenty 6 stycznie.
- O tradycjach świątecznych w innych krajach możesz przeczytać w innych naszych artykułach.
- O Bożym Narodzeniu w innych krajach pisaliśmy w poprzednich artykułach:
